Bu günün özəllikləri tarixilik baxımından əvəzsizdir.

1918-ci il, 30 oktyabır günü Osmanlı xanimanına son qoyan birinci dünya müharibəsinin qalibləri ingilislər başda olmaqla Egey dənizində, Mudros portunda, "Ağaməmnun" gəmisində faktiki olaraq ona kapitulyasiya aktı imzalatdırdılar. Aktın şərtləri o qədər ağır idi ki, 7 əsirə qədər dünyaya ağalıq edən nəhəng imperiyanı günün günorta çağı məhv etdilər. Çünki məqsəd Osmanlını ümumiyyətlə yer üzündən silmək, türkləri dövlətsizləşdirmək, sarsıtmaq və bir daha dirçələ bilməməsi həddinə qədər zəiflətmək idi.
Təsəvvür edin ki, təslimçilik aktının müddəaları o dərəcədə ağır idi ki, mövcud olduğu müddətdə orduların hesabına dünyanı fəth edən Osmanlını ordu saxlamaqdan məhrum etmişlər. Ordusu olmayanın demək öz müstəqil dövləti də yoxdur. Mudros aktının zəlaləti hətta Azərbaycana kimi gəlib çatmışdır. Onun tələblərinə əsasən Azərbaycanı tərk edən Osmanlı qoşunlarının əvəzinə 1918-ci il, noyabrın 17-də ingilis qoşunları Bakıya daxil oldu...
Lakin böyük Mustafa Kamal paşa başda olmaqla vətənpərvər qüvvələr Türkiyə uğrunda dünya müharibəsinin qalibləri ilə ölüm-dirim savaşına başladılar. Bu savaşın sonu 1922-ci ilin 26 avqustunda başlayıb 30 avqust tarixində Dumlupınarda Zəfərlə başa çatdı.
30 avqust günü " Baş komandanlıq meydan müharibəsi sayılan "Böyük taarruz"u bayrametmə günüdür. İşğalçı orduların ölkə sərhədlərindən çıxarılması bir qədər sonra baş versə də, 30 avqust simvolik olaraq Türkiyə torpaqlarının geri alındığı günü özündə ehtiva edir.
Zəfər bayramı ilk dəfə 30 avqust 1923-cü ildə Afyonqarahisar, Ankara və İzmirdə qeyd olunub, rəsmi olaraq isə 1936-cı ilin may ayında elan edilib.
Zəfər günün mübarək, Türk dünyası!

Elnur Xəlilov, tarixçi
AY MEDİA COMPANY