Onun haqqında bu gün də dünyada hörmət və məhəbbətlə danışırlar. Yazdığı əsərləri ilə milyonların qəlbində özünəməxsus dərin bir iz buraxan bu dahi şəxsiyyət həm istedadlı yazıçı, həm də göylərdə azad quş kimi süzən cəsur bir təyyarəçi idi. Obrazlı şəkildə desək, şair təbiətli bu insan cismən də, ruhən də göylərdə idi, yer üzü ona dar gəlirdi, ölkədən-ölkəyə, qitədən-qitəyə uçur, yerdə də, göydə də daim nə isə axtarırdı. Onun bu axtarışı günlərin birində özündən sonra çoxlu sayda əfsanələr qoyaraq ucsuz-bucaqsız səmalarda idarə etdiyi təyyarə ilə sirli bir şəkildə əbədiyyətə qovuşdurdu... Söhbət adını dünya ədəbiyyatı və hərbi hava qüvvələri tarixinə əbədi olaraq həkk etdirən fransız yazıçısı və təyyarəçisi Antuan de Sent-Ekzüperidən gedir...
Fransanın Lion şəhərində zadəgan ailəsində anadan olan bu yazıçısı ailənin üçüncü uşağı idi. Özündən başqa daha 4 bacı və qardaşı vardı. Həyat balaca Antuanı anadan olandan sınağa çəkməyə başlamışdı. 4 yaşı olanda atası vəfat etdi və bundan sonra ömrünün sonuna kimi atasının üzünü xatırlaya bilmədi. Balaca Antuanın tərbiyəsi ilə anası Mari de Fonkolomb məşğul olurdu. Uşaq vaxtı anasından eşitdiyi nağıllar sayəsində isə ədəbiyyata marağı oyanmışdır. Amma o sanki yer üçün deyil, göylər üçün doğulmuşdu.
Yazıçı "Balaca şahzadə", "İnsanlar planeti" və başqa məşhur əsərlərin müəllifidir. Amma yazıçı ömrünün çox hissəsini yazı masası arxasında deyil, səmada keçirib. Belə ki, Ekzüperi dövrünün məşhur təyyarəçilərindən biri olub. Təyyarəyə böyük marağı isə əsgərlik illərindən yaranıb. Sonralar aviaqəzaya uğrayaraq kəllə-beyin travması alır. Odur ki, bir müddət peşəsindən uzaq düşür. Parisə yerləşən Ekzüperi yazıçılıqla məşğul olur. Yazılarından uğur qazana bilmədiyinə görə müxtəlif işlərə əl atır: maşın satır, kitab mağazasında satıcı işləyir.
Onu sonsuzluğa aparan səma yolçuluğu isə Hitler Almaniyasının Polşaya hücumu ərəfəsində baş verir. Belə ki, 44 yaşlı Ekzüperi könüllü şəkildə cəbhəyə yollanır və hərbi aviasiya kəşfiyyat hissəsində xidmət etməyə başlayır. Dostları ona yazıçı kimi xalqına daha çox xeyir verəcəyini məsləhət görsələr də, Ekzüperi bununla razılaşmır.
Əslində Ekzüperi ölümün addımbaaddım onu izlədiyini sanki hiss etmişdi. Seçdiyi riskli yolun günlərin birində onu əbədiyyətə aparacağını anlayırdı. İş orasındadır ki, Ekzüperinin qolunun yarısı yaxşı işləmirdi və o, bu səbəbdən təyyarəsini olduqca çətinliklə idarə edirdi. Son uçuşundan bir ay əvvəl qəzaya uğramış və yalnız möcüzə sayəsində ölümdən xilas ola bilmişdi. Amma heç kim, hətta onun özü belə, ölümün qəfil və müəmmalı şəkildə gələcəyini gözləmirdi.
Ekzüperinin təyyarəsinin vurulması, qəzaya uğraması və ya özünün düşmən əlinə keçməsi barədə isə uzun illər hər hansı bir məlumatı əldə etmək mümkün olmadı. Hətta belə şayiələr də dolaşdı ki, o, özünə qəsd edib. Lakin "Horizonta" adlı balıqçı gəmisində onun tora ilişən gümüş qolbağı tapıldıqdan sonra söz-söhbətlərin arası səngidi.
Onun təyyarəsini vurmuşdularmı, yoxsa yanacağı qurtardığı üçün yerə enərək əsir alınmışdı? Əgər təyyarəsini vursaydılar və ya onu əsir alsaydılar onda hökmən barəsində nə isə məlum olmalı idi. Vurulduğu ehtimal edilən təyyarəsinin yalnız son illərdə cüzi qalıqları tapılıb. Ancaq yenə də hansı şəraitdə öldüyü barədə iynə ucu boyda belə bir iz yoxdur. Ortada yalnız ehtimallar var...
Fransanın Lion şəhərində zadəgan ailəsində anadan olan bu yazıçısı ailənin üçüncü uşağı idi. Özündən başqa daha 4 bacı və qardaşı vardı. Həyat balaca Antuanı anadan olandan sınağa çəkməyə başlamışdı. 4 yaşı olanda atası vəfat etdi və bundan sonra ömrünün sonuna kimi atasının üzünü xatırlaya bilmədi. Balaca Antuanın tərbiyəsi ilə anası Mari de Fonkolomb məşğul olurdu. Uşaq vaxtı anasından eşitdiyi nağıllar sayəsində isə ədəbiyyata marağı oyanmışdır. Amma o sanki yer üçün deyil, göylər üçün doğulmuşdu.
Yazıçı "Balaca şahzadə", "İnsanlar planeti" və başqa məşhur əsərlərin müəllifidir. Amma yazıçı ömrünün çox hissəsini yazı masası arxasında deyil, səmada keçirib. Belə ki, Ekzüperi dövrünün məşhur təyyarəçilərindən biri olub. Təyyarəyə böyük marağı isə əsgərlik illərindən yaranıb. Sonralar aviaqəzaya uğrayaraq kəllə-beyin travması alır. Odur ki, bir müddət peşəsindən uzaq düşür. Parisə yerləşən Ekzüperi yazıçılıqla məşğul olur. Yazılarından uğur qazana bilmədiyinə görə müxtəlif işlərə əl atır: maşın satır, kitab mağazasında satıcı işləyir.
Onu sonsuzluğa aparan səma yolçuluğu isə Hitler Almaniyasının Polşaya hücumu ərəfəsində baş verir. Belə ki, 44 yaşlı Ekzüperi könüllü şəkildə cəbhəyə yollanır və hərbi aviasiya kəşfiyyat hissəsində xidmət etməyə başlayır. Dostları ona yazıçı kimi xalqına daha çox xeyir verəcəyini məsləhət görsələr də, Ekzüperi bununla razılaşmır.
Əslində Ekzüperi ölümün addımbaaddım onu izlədiyini sanki hiss etmişdi. Seçdiyi riskli yolun günlərin birində onu əbədiyyətə aparacağını anlayırdı. İş orasındadır ki, Ekzüperinin qolunun yarısı yaxşı işləmirdi və o, bu səbəbdən təyyarəsini olduqca çətinliklə idarə edirdi. Son uçuşundan bir ay əvvəl qəzaya uğramış və yalnız möcüzə sayəsində ölümdən xilas ola bilmişdi. Amma heç kim, hətta onun özü belə, ölümün qəfil və müəmmalı şəkildə gələcəyini gözləmirdi.
Ekzüperinin təyyarəsinin vurulması, qəzaya uğraması və ya özünün düşmən əlinə keçməsi barədə isə uzun illər hər hansı bir məlumatı əldə etmək mümkün olmadı. Hətta belə şayiələr də dolaşdı ki, o, özünə qəsd edib. Lakin "Horizonta" adlı balıqçı gəmisində onun tora ilişən gümüş qolbağı tapıldıqdan sonra söz-söhbətlərin arası səngidi.
Onun təyyarəsini vurmuşdularmı, yoxsa yanacağı qurtardığı üçün yerə enərək əsir alınmışdı? Əgər təyyarəsini vursaydılar və ya onu əsir alsaydılar onda hökmən barəsində nə isə məlum olmalı idi. Vurulduğu ehtimal edilən təyyarəsinin yalnız son illərdə cüzi qalıqları tapılıb. Ancaq yenə də hansı şəraitdə öldüyü barədə iynə ucu boyda belə bir iz yoxdur. Ortada yalnız ehtimallar var...
Bu məlumat "Respublika" qəzetinin "Dahiləri bir də belə tanıyaq" rubrikasından götürülmüşdür.