İspan sərkərdəsi Fransisko Pizarro (Francisco Pizarro) 168 adamdan ibarət hərbi birliyi ilə 80 min nəfərlik orduya komandanlıq edən İnka imperatoru Atahualpanı 1532-ci ilin 16 noyabrında məğlub edərək onu əsir götürdü.

Tarixdə bu gün 16 noyabr


1849-ci ilin 16 noyabrında çar Rusiyası məhkəməsi "Cinayət və cəza" romanının müəllifi, yazıcı Fyodor Dostoyevskiyə “Hökumət əleyhinə hərəkətlərinə görə” maddəsilə ölüm cəzası kəsdi. Sonradan ölüm cəzasını “kürək cəzası” ilə əvəz etdilər.


Dövrünün ən böyük tikililərindən biri olan Süveyş kanalının çəkilişi 1869-cu ilin 16 noyabrında başa çatdırılıb. Vaxtilə dünyanın iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ən iri dövlətləri tərəfindən bu kanalın inşasına külli miqdarda vəsait sərf olunub. Hazırda Misir Ərəb Respublikası büdcəsinin xeyli hissəsini Süveyş kanalından gələn gəlir təşkil edir.


1906-cı il 16 noyabr tarixində Azərbaycanın Xalq Artisti, rəssamı, dekorativ sənət ustası, xalçaçı Lətif Kərimov anadan olub (1906-1991). O, dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin yubileyinə həsr edilmiş beş xalçanın həmmüəllifidir. Quba, Şirvan, Bakı, Qazax, Gəncə, Qarabağ, Təbriz və Borçalı xalça qruplarına daxil olan 150-dən artıq xovlu və xovsuz xalça məmulatı çeşidlərinin rəngli reproduksiyasını hazırlayıb. L.Kərimovun təşəbbüsü ilə 1972-ci ildə Bakıda Xalça Muzeyi təşkil olunub.



Bu gün Macarıstan xalqının milli bayramı – müstəqillik günüdür. Şərqi Avropanın bu ölkəsi 1918-ci ildə Avstriya-Macarsıtan imperiyası dağıldıqdan sonra 16 noyabrda müstəqilliyini elan edib.




1918-ci il 16 noyabr tarixində Azərbaycan Demokratik Respublikasının xarici işlər naziri Əlimərdan bəy Topçubaşov İstanbulda İran səfiri Mirzə Mahmud xanla görüşmüşdür.


1920-ci ilin 16 noyabrında Stalin Leninə teleqramında “Bakını fəal müdafiə yolu ilə təsadüflərdən qorumaq üçün ən azı 5 diviziya lazımdır... əks halda düşmən ilk hücumdaca Yelizavetpolu tutaraq 18-ci ildəkinə bənzər Azərbaycan burjua hökuməti yaratmaq imkanı əldə edəcək” - deyə xəbərdarlıq etmişdir.


1920-ci ildə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutu təsis olunub. Bu ali təhsil ocağı hazırda Azərbaycan Neft Akademiyası adlanır.


1921-ci il 16 noyabr tarixində Azərbaycan SSR MİK Rəyasət Heyəti “Zaqafqaziya respublikalarının vahid federativ ittifaqda birləşdirilməsi prinsip etibarilə təxirəsalınmaz zərurət sayılması barədə” qərar verib.


İşğal orduları baş komandanı, general Harrinqtona 1922-ci ilin 16 noyabrında rəsmən müraciət edən son Osmanlı sultanı Vəhdətdin İstanbulda həyatının təhlükədə olduğunu və İngiltərəyə sığınmaq istəyini bildirdi.


1933-cü ilin 16 noyabrında Amerika Birləşmiş Ştatları ilə SSRİ diplomatik əlaqələr qurmuşdur.


16 noyabr 1938-ci ildə həmin ilin 10 noyabrında həyata gözlərini yuman Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucusu Mustafa Kamal Atatürkün cansız bədəni İstanbulun Dolmabahçe Sarayında tabuta qoyuldu. Türkiyə xalqı Atatürkə son hörmət və minnətlərini ifadə etmək üçün Dolmabahçeyə axışdı.


Bu gün Azərbaycanın əfsanəvi qəhrəmanı, partizan, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin xatirə günüdür. 18 yaşında (1936) Bakı Rəssamlıq Məktəbini bitirən Mehdi sonra Sankt-Peterburq (Leninqrad) Xarici Dillər İnstitutunda təhsil alıb. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı - 1942-ci ildə Stalininqrad ətrafında döyüşlərdə iştirak edib, ağır yaralanaraq əsir düşüb. Faşistlərin Ukrayna, Polşa, İtaliya və Yuqoslaviya hərbi əsir düşərgələrində olub. Yuqoslaviyada əsirlərin hərbi düşərgədən qaçmasında mühüm rol oynayıb. 1944-cü ildə özü də əsirlikdən qaçaraq partizanlara qoşulub, "Mixaylo" adı və cəsarətilə böyük şöhrət qazanıb. Həmin ilin payızında onun başçılığı ilə İtaliyanın Udine şəhərindəki həbsxanadan 700 hərbi əsir azad edilib. Mehdi Hüseynzadə 1944-cü il noyabrın 16-da növbəti tapşırığı yerinə yetirərkən faşistlərlə qeyri-bərabər döyüşdə əsir düşməmək üçün güllə ilə özünü vurub. Azərbaycanda Mehdi Hüseynzadə haqqında "Uzaq sahillərdə" bədi filmini çəkib. (1918-1944)



1945-ci il 16 noyabr tarixində BMT-nin ixtisaslaşmış qurumu olan Elm, Təhsil və Mədəniyyət Təşkilatı - UNESCO təsis edilib. Hazırda öz ətrafında 195 ölkəni və 10 assosiativ üzvü birləşdirən UNESCO yüzlərlə qabaqcıl beynəlxalq və qeyri-hökumət təşkilatı ilə fəal əməkdaşlıq edir. Azərbaycan Respublikası bu təşkilata 1992-ci il iyunun 3-də üzv olub. Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyeva UNESCO-nun xoşməramlı səfiridir. Ölkəmizin tarixi-mədəni irsinin bir sıra nümunələri UNESCO-nun Ümumdünya İrsinin İlkin Siyahısına, Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına və Təcili Qorunmaya Ehtiyacı olan Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilib.



1988-ci il 16 noyabrn tarixində Benazir Bhutto (1953-2007) Pakistanın Baş naziri seçilib. Bununla da o, müsəlman dünyasında hökumət başçısı vəzifəsinə seçilən ilk qadın kimi tarixə düşüb. 2007-ci ilin dekabrında terror aktı nəticəsində həlak olub.



1988-ci il 16 noyabr tarixində Estoniya SSR Ali Soveti respublikanın suverenliyi haqda qərar qəbul etmişdir




Dövrün Rusiya prezidenti Boris Yeltsin 1993-cü ilin 16 noyabrında Lenin mavzoleyini ziyarətə bağladı.



1995-ci ildə UNESCO-nun 50 illik yubileyi münasibətilə 16 noyabr Beynəlxalq Tolerantlıq Günü olaraq qəbul edilib. BMT-nin nizamnaməsində tolerantlığın tərifi belə verilib: “Hamı bir-birinə dözümlülük nümayiş etdirərək mehriban qonşular kimi birlikdə dinc yaşamalıdır”.


2009-cu il 11 noyabrda test yayımına başlayan “TRT Müzik” kanalı ayın 16-dan davamlı olaraq yayımlanır.









Просмотров: 2
Обнаружили ошибку или мёртвую ссылку?

Выделите проблемный фрагмент мышкой и нажмите CTRL+ENTER.
В появившемся окне опишите проблему и отправьте Администрации ресурса.

Şərh yaz

Kodu daxil edin:*
yenilə, əgər kod görünmürsə

Ay Media Company

Təsisçi və baş redaktor: Almaz Yaşar

Tel: (+99470) 250 22 52

[email protected]