Ümumi Məlumat
31 may 2025-ci il tarixində Niderland Krallığının Rotterdam şəhərində “Qərbi Azərbaycana Qayıdışa Dəstək” adlı beynəlxalq tədbir keçirilmişdir. Tədbir Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə “Modern İnkişaf və Ailə” İctimai Birliyinin və Benilüks Azərbaycanlıları Konqresinin təşkilatçılığı ilə baş tutmuşdur.
Tədbirin əsas məqsədi Qərbi Azərbaycandan məcburi şəkildə köçürülmüş soydaşlarımızın hüquqlarının beynəlxalq səviyyədə tanıdılması, onların doğma yurdlarına dinc və təhlükəsiz şəkildə qayıdış məsələsinin gündəmdə saxlanılması və bu istiqamətdə beynəlxalq ictimaiyyətin maarifləndirilməsi olmuşdur.
Tədbirin Strukturu və Gedişatı
1. Açılış
Tədbir Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himninin səsləndirilməsi ilə başlamış, ardınca Qərbi Azərbaycan mövzusunu əks etdirən faktlara əsaslanan videoçarx nümayiş olunmuşdur. Videoçarxda bölgənin tarixi, demoqrafik dəyişikliklər, zorakı deportasiyalar və Qərbi azərbaycanlıların qayıdış hüququna dair əsas məqamlar əhatə olunmuşdur.
2. Panel Müzakirələri
Tədbirin əsas hissəsini təşkil edən panel müzakirələrdə mövzuya müxtəlif prizmadan yanaşmalar təqdim olunmuşdur:
Humanitar və hüquqi yanaşma
Tarixi və elmi əsaslandırma
Diaspor fəaliyyəti və beynəlxalq səviyyədə dəstəyin genişləndirilməsi
Paneldə çıxış edənlər və onların vurğuladığı əsas məqamlar aşağıdakılardır:
Çıxışçılar və Məzmunlar
Zərifə Quliyeva – “Modern İnkişaf və Ailə” İctimai Birliyinin sədri
Qərbi Azərbaycandan qovulan insanların hüquqlarının müdafiəsinin həm humanitar, həm də hüquqi və tarixi ədalətin bərpası baxımından əhəmiyyət daşıdığı qeyd edilmişdir. Beynəlxalq hüququn prinsiplərinə istinad olunaraq bu məsələdə beynəlxalq ictimaiyyətin daha fəal iştirakı zəruri hesab edilmişdir.
Elsəvər Məmmədov – Benilüks Azərbaycanlıları Konqresinin sədri
Avropada fəaliyyət göstərən azərbaycanlı diasporun məsələ ilə bağlı həmrəylik və aktiv iştirakının önəmi vurğulanmışdır. Qərbi Azərbaycan məsələsinin yalnız regional deyil, qlobal ədalət məsələsi olduğu bildirilib.
Zemfira Hacıyeva – AMEA Rəyasət Heyətinin Elmi İrs Şöbəsinin müdiri
Qayıdış məsələsinin elmi əsaslara söykənməsi və tarixi yaddaşın bərpası aspektindən yanaşmanın vacibliyi qeyd olunmuşdur. Mövcud vəziyyətin yalnız siyasi yox, həm də elmi aspektdən təhlili üçün araşdırmalara ehtiyac olduğu bildirilmişdir.
Qalib Əliyev – layihə rəhbərinin köməkçisi
Layihənin yalnız Niderlandla məhdudlaşmadığı, digər Avropa ölkələrində də bu formatda tədbirlərin planlaşdırıldığı qeyd edilmişdir. Beynəlxalq auditoriyaya Qərbi Azərbaycan həqiqətlərinin çatdırılması istiqamətində koordinasiyalı fəaliyyətin genişləndirilməsi vurğulanmışdır.
Tədbir İştirakçıları
Tədbirdə aşağıdakı sahələri təmsil edən iştirakçılar yer almışdır:
Azərbaycan diaspor təşkilatlarının nümayəndələri
İctimai birliklərin və qeyri-hökumət təşkilatlarının təmsilçiləri
Elm və akademik çevrələrdən mütəxəssislər
Beynəlxalq media nümayəndələri və müşahidəçiləri
Niderlandda yaşayan müxtəlif icmaların üzvləri
Avropa ölkələrindən dəvət olunmuş ictimai fəallar və tərəfdaşlar
Tədbirin Yekunu və Simvolik Əhəmiyyəti
Tədbirin sonunda Niderland vətəndaşları olan iştirakçılara, o cümlədən müxtəlif icmalardan və diaspor təşkilatlarından nümayəndələrə üzərində Azərbaycanın milli ornamentləri olan hədiyyələr təqdim edilmişdir. Bu iştirakçılar Azərbaycana səfərə dəvət olunmuş, onların ölkəmiz və Qərbi Azərbaycan həqiqətləri ilə daha yaxından tanış olmaları üçün təşəbbüslər irəli sürülmüşdür.
Nəticə
Rotterdamda keçirilmiş beynəlxalq tədbir, Qərbi Azərbaycan həqiqətlərinin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması baxımından mühüm addım olmuşdur. Tədbir iştirakçıları arasında həm Azərbaycan diaspor nümayəndələri, həm də Avropalı tərəfdaşlar yer almış, mövzuya multidissiplinar yanaşma təmin edilmişdir.
