2020-ci il sentyabrın 27-si Qarabağ münaqişəsinin gedişatında əsaslı dönüş etdi. Azərbaycanın başladığı əks-hücum əməliyyatı nəticəsində 30 il Qarabağı işğalda saxlayan Ermənistan ordusu 44 gün ərzində tamamilə darmadağın edildi və kapitulasiya etdi.
Beləliklə, 27 sentyabr Ermənistanda təqvimin məğlubiyyəti xatırladan çoxsaylı günlərindən birinə çevirilib.
Rusiyanın “Moskovski Komsomolets” qəzetinin əməkdaşı II Qarabağ Müharibəsinin başılanmasının 1-ci ildönümü ilə bağlı Ermənistan və Qarabağın sülhməramlıların müvəqqəti nəzarəti altındakı ərazisinə səfər edərək cəmiyyətin əhval-ruhiyyəsini və müharibə barədə fikirlərini öyrənməyə çalışıb.
“Ötən qışla müqayisədə erməni cəmiyyəti sakitləşib. Amma müharibənin başlanmasının və onun nəticələrinin səbəblərini adekvat analiz edən yoxdur”. Bunu Yerevanda yerləşən Qafqaz İnstitutunun elmi işçisi Qrant Mikaelyan söyləyir.
Ekspert Qarabağ məğlubiyyətinin Ermənistan üçün sarsıdıcı olduğunu təkrarlayıb:
“Son 30 il ərzində hazırlanan ordu darmadağın oldu, məğlubiyyətdən isə nəticə çıxarılmadı. Halbuki bu barədə müzakirələr hələ müharibənin ilk günlərində aparılmalı idi. Amma görünən odur ki, indi də nəticə çıxarmaq ehtyacı yoxdur. İctimai müzakirələrdə müxtəlif fikirlər – Paşinyanın ünvanına şəxsi ittihamlardan tutmuş Dağlıq Qarabağın hələ 1990-cı illərdə Azərbaycana qaytarılmalı olduğuna dair fərqli versiyalar səsləndirilir”.
Ermənistanlı jurnalist David Qalstyan isə sülhməramlıların nəzarət etdiyi ərazidə yaşayan ermənilərin problemlərinə toxunub:
“Ən böyük problem insanların yerləşdirilməsi ilə bağlıdır. Tikinti işlərinin əsas hissəsi Xankəndidə aparılır. Ora Hadrut və Şuşadan olan ermənilər köçürülməlidir. Digər ərazilərdə də yeni qəsəbələr salınır amma boş torpaq çox azdır. Bundan başqa, bir çox yaşayış məntəqələri Azərbaycan Ordusunun mövqelərinə çox yaxındır. Su və elektrik enerjisi ilə bağlı problem də ciddidir. Əvvəl, Qarabağdan Ermənistana da elektrik enerjisi verilirdi. Amma müharibədən sonra əksər Su Elektrik Stansiyaları itirildi. Bundan başqa, kənd təsərrüfatı üçün geniş əkin sahələrindən də artıq istifadə etmək mümkün deyil”.
Jurnalistin fikrincə, hazırda Qarabağ ermənilərinin əksəriyyəti Ermənistana və xarici ölkələrə köçmək istəyir:
“Hər şey təhlükəsizlik məsələsinə söykənir. İndi təhlükəsizliyi rusiyalı sülhməramlılar təmin edir. Amma onlar regionda nə vaxta qədər qalacaqlar? Bu suala cavab yoxdur. Qarabağdan Ermənistana köçənlərə isə dövlət yardım etmir. Onlar əhalinin Qarabağda qalmasında maraqlı olduqları üçün bunu edirlər”, - deyə jurnalist söyləyir.
Müharibədə sarsıdıcı məğlubiyyətə uğrasa da, Ermənistanda hələ də məğlubiyyətin miqyasını və Qarabağ münaqişəsinin tarixin arxivinə göndərildiyini dərk etməyən qüvvələr mövcuddur.
