Qiymət artımı fonunda əsas yerli un və çörək istehsalçıları son artımla bağlı kollektiv müraciət ediblər. Maraqlıdır ki, bu müraciəti tirajlayan media onun müəlliflərinin adını çəkmir və digər nəşrlərin məhz hansı şirkətlərdən söhbət getdiyini öyrənmək cəhdləri uğur qazanmayıb.
Uzun arqumentlər siyahısını bir kənara qoysaq, müraciətin mahiyyəti onun müəlliflərinin fikrincə, çörəyin qiymətinin 10-15 qəpik bahalaşmasının qaçılmazlığından gedir. “Proqnozlaşdırıldığı kimi, buna səbəb istehsala və tədarük zəncirinə təsir edən qlobal bazardakı vəziyyət, həmçinin pandemiyanın yaratdığı qlobal ərzaq inflyasiyasıdır. Bütün bunlar yerli bazara təsir edib və üyüdülmüş buğdanın qiymətinə təsir edir”, - deyə məlumatda bildirilir.
Onun müəllifləri Rusiya buğdasının ölkəmizə tədarükünün bahalaşmasına da istinad edir, idxal Rusiya Federasiyasında ixrac rüsumları hesabına bahalaşır.
Ancaq topdansatış şəbəkəsində unun qiyməti yeni ilin ikinci günü bahalaşıb - 50 kiloqramlıq bir kisə unun qiyməti dərhal 6-9 manata qalxıb. Bunun fonunda zavod çörəyinin qiyməti yerlərdə sabitdir və bəzi məlumatlara görə, qiymətlər yavaş-yavaş, lakin şübhəsiz ki, qalxır. Satıcılar bahalaşmanı unun bahalaşması ilə əlaqələndirir və bundan sonra da qiymət artımı gözləntilərini bölüşürlər. Bir sıra çörək zavodlarının işçilərinin fikrincə, unun bahalaşması yalnız bahalaşmaya təkan verib, çörəkbişirmə müəssisələrinin xərcləri isə yanvarın əvvəlində baş verən yaddaqalan “un” rezonansına qədər də uzun müddət ərzində yüksəlirdi.
Aymediacompany.az xəbər verir ki, AYNA-ya danışan kiçik çörək sexinin işçisinin sözlərinə görə, hətta bundan əvvəl də onların xərcləri həddən artıq artırdı: “Qaz, su, kanalizasiya xidmətləri, avtomobil yanacağının qiymətləri artıb. Sonra isə ətrafdakı hər şey bahalaşır və bu, xərclərə təsir edir”.
“Ulduz” metrosunun yaxınlığındakı kiçik pərakəndə satış məntəqəsində “yumru” çörək hələ də köhnə 50 qəpik qiymətini saxlayır, amma məcburi “pəhriz”lə nəzərəçarpacaq dərəcədə “arıqlayan” təndir çörəyi 60 qəpiyə satılır. Satıcının sözlərinə görə, indiki vəziyyətdə çörəyin qiyməti sadəcə olaraq qalxmaya bilməz. İstehsalçılar onu köhnə qiymətlərlə aldıqları undan bişirdiyinə görə qiymətlər hələ də ciddi qalxmayıb. Bununla belə, yeni un partiyası alındıqdan sonra qiymət etiketlərinə yenidən baxılmalı olacaq.
Alıcıların dediklərinə görə, gələcəyə, xüsusən də bizim fabriklərin bişirdiyi çörək ehtiyatını saxlamaq mümkün deyil. “Biz adətən dəyirmi çörək alırıq, çünki ucuzdur. Ancaq onu təzə yemək daha yaxşıdır, çünki saxlandığı ikinci gün çörək sərtləşir, ovxalanmağa başlayır və yeyilməz olur”, - deyir orta yaşlı bir qadın.
Alıcılar bildirirlər ki, bütün bu müddət ərzində zavod çörəyinin qiyməti sabit olsa da, keyfiyyəti ildən-ilə aşağı düşürdü. Böyük bir supermarketin çörək bölməsində çalışan kişinin sözlərinə görə, qiymətlər hələ dayansa da, bunu çörəyin çəkisi haqqında danışmaq mümkün deyil. Ona görə də burada xərcdən danışmaq belə yersizdir. Axı qiymətlər qalxmasa, istehsalçı keyfiyyətə qənaət edir”.
İqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov AYNA-ya şərhində bildirib ki, ölkəmizdə adambaşına çörək istehlakı ildə 130 kq-a çatır: “Azərbaycan əhalisi dünyanın inkişaf etmiş ölkələrindən daha çox çörək istehlak edir. Amma vəziyyət belədir, çünki bir qayda olaraq, kasıblar varlılardan daha çox çörək yeyirlər, onların daha bahalı və keyfiyyətli yemək almağa imkanları yoxdur. Ona görə də kasıbı çörəkdən imtina etməyə çağırmaq, yumşaq desək, məntiqsizdir. Amma yenə də unun bahalaşması qaçılmazdır, çünki biz xarici buğdadan asılılığımızı əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilmirik. Axı bu strateji əhəmiyyətli məhsulla özünü təmin etmə səviyyəsi 70 faizi keçərsə, qənaətbəxş hesab oluna bilər, halbuki biz bu göstəricidən hələ çox uzaqdayıq”.
“Bu vəziyyətdə bizim üç yolumuz var. Birincisi, hökumət buğda siyasətini liberallaşdırmalıdır, amma indiki strategiya ilə bu variant məqbul deyil. Çünki çörək strateji əhəmiyyət kəsb edən məhsuldur. İkinci çıxış yolu əlavə dəstək tədbirlərinə, subsidiyaların artırılmasına və digər yardım tədbirlərinin tətbiqinə əsaslanır. Bütün bunlar dövlət xərclərinin artırılmasını nəzərdə tutur. Üçüncü yol isə buğda istehsalının artırılması üçün təxirəsalınmaz tədbirlərdən ibarətdir”, - deyə mütəxəssis vurğulayıb.
