Tarixdə bu gün - 10 avqust » Ay Media Company

1519-cu ilin 10 avqustunda portuqaliyalı səyyah Ferdinand Magellan 5 gəmi və 270 nəfərlik ekipajı ilə dünya turu üçün İspaniyanın Seville limanından yelkən açıb yola düşdü.

1628-ci il 10 avqustda Stokholm limanından hakim sülalənin şərəfinə “Vaza” adlanan kral gəmisi özünün ilk və son səfərinə çıxdı. 6 min palıd ağacından hazırlanan və 64 topla təchiz edilən bu yaraşıqlı gəmi 1 kilometr məsafə qət etdikdən sonra suda əyilməyə başladı və tezliklə dənizin dibinə çökdü. 50 nəfərin ölümü ilə nəticələnən faciə gəmiqayıranların yanlış hesablamaları ucbatından baş veribmiş. 1961-ci ilə “Vaza” gəmisi dənizin dibindən çıxarıldı və məlum oldu ki, 300 ildən artıq suyun altında qalmasına başmayaraq, çox yaxşı vəziyyətdə qalıb. Hazırda bu gəmi Stokholm muzeyində nümayiş etdirilir.

1675-ci il avqustun 10-da Qrinviç rəsədxanasının bünövrəsi qoyuldu. Bu nadir qurğunun inşası İngiltərə kralı Karl II Stüartın təlimatı ilə həyata keçirilib.

10 avqust 1787-ci ildə Türkiyə (Osmanlı) ilə Rusiya arasında Krım uğrunda müharibə başlayıb. Müharibənin ilk dövrü Osmanlının üstünlüyü ilə keçə də, sonradan Rusiya qoşunları Aleksandr Suvorovun komandanlığı bir neçə döyüşdə qalib gəldi. 1791-ci ildə imzalanan Yassı sülhünə əsasən, Rusiya Krıma və Qara dənizə qismən nəzarəti ələ keçirdi.

1792-ci ilin 10 avqust tarixindən Fransada kral hakimiyyətinə son qoyuldu: XVI Lui (Lous) həbs olundu, Tüilri (Tuileries) sarayı talan edildi.

1793-cü ildə Parisdə Luvr muzeyi rəsmi olaraq açıldı.

10 avqust Ekvador müstəqillik gününü qeyd edir. Cənubi Amerikanın şimal qərbində yerləşən, 1830-cu ildə istiqlaliyyət qazanan, dünya bazarına neft və kənd təsərrüfatı məhsulları çıxaran Ekvador bir aqrar sənaye ölkəsidir. Sahəsi 283,6 min kv.m., əhalisi 12 milyon nəfərdən çoxdur.

Qazaxıstanın tanınmış maarifçisi və şairi Abay Kunanbayev 1845-ci ilin bu günü dünyaya gəlib. İlk təhsilini mədrəsədə alıb, amma rus məktəbində də oxuyub. 12 yaşından şeir yazmağa başlayıb. Şeirləri əsasən şifahi yayılaraq məşhurlaşıb. Abay Kunanbayevin yaradıcılığı qazax folkloru, akın poeziyası ilə sız bağlıdır. (1845-1904)

1876-cı ilin 10 avqustunda Ontarioda (Kanada da əyalət) aralarındakı məsafə 13 km olan iki şəhər arasında ilk şəhərlərarası telefon zəngi edildi.

1913-cü ilin 10 avqustunda İkinci Balkan Müharibəsi sona çatdı: Bolqarıstan, Rumıniya, Serbiya, Çernoqoriya və Yunanıstan arasında Buxarest Müqaviləsi imzalandı.

1914-cü il 10 avqustda Aralıq dənizindəki İngiltərə donanmasından qaçan "Goben" və "Breslau" adlı iki Almaniya zirehli gəmisi Osmanlı imperiyasına sığındı. Satın alındığı elan edilən döyüş gəmilərinə "Yavuz" və "Midilli" adları verildi. Bu iki gəmi sonralar Qaradənizə açılaraq Rusiya limanlarını bombardman etdi. Qarşılığında Rusiya Romanovlar çarlığı tərəfindən Osmanlı imperiyasına müharibə elan olundu.

Birinci Dünya Müharibəsi qurtardıqdan sonra 1920-ci ilin 10 avqustunda Osmanlı imperatorluğunun parçalanmasını nəzərdə tutan Sevr Müqaviləsi imzalandı. Müqaviləyə görə, Anadoluda yalnız kiçik bir bölgə türklərin ixtiyarına verilmişdi. Müttəfiq dövlətlərin (ABŞ, Britaniya, Fransa, İtaliya və s.) iflas həddindəki Osmanlıya qəbul etdirdikləri müqaviləyə əsasən, Türkiyə ərazilərinin dörddə üçünü itirirdi. İstanbuldakı Osmanlı hökumətinin imza atdığı müqaviləni Mustafa Kamal Atatürkün öndərliyi ilə Ankarada toplanan Türkiyə Böyük Millət Məclisi təsdiqləmədi. 1923-cü ildə Türkiyə Lozanna konfransının çağrılmasına və Sevr sazişinin ləğvinə nail oldu.

10 avqust 1920-ci ildə Rusiya K(b)P-nin Qafqaz Bürosu Azərbaycan SSR-nin razılığı olmadan Naxçıvanın Şərur-Dərələyəz bölgəsini Ermənistana vermək bərədə qərar çıxarıb. Bolşevik Rusiyası Azərbaycan torpaqları hesabına Ermənistanı şirnikləndirmək və sovetləşdirmək siyasəti güdürdü. Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin sədri Nəriman Nərimanov buna qarşı çıxsa da, nəticəsi olmadı. 1920-ci ilin dekabrında Zəngəzur Ermənistana birləşdirildi.