Əsər Azərbaycan dili tarixinin müxtəlif sahələri üçün zəngin material mənbəyidir

AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Azərbaycan dilinin tarixi şöbəsində “Türk mənşəli arxaizmlər lüğəti” (XIII-XVIII əsrlər Azərbaycan yazılı abidələri əsasında) leksikoqrafik əsərinin II və III cildləri işıq üzü görüb.

Dilçilik İnstitutundan bildirilib ki, bu fundamental lüğətə arxaizmlərin bütün növləri daxil edilib. Əsər Azərbaycan dili tarixinin leksikologiya, semasiologiya, sintaksis, morfologiya, fonetika sahələri üçün zəngin material mənbəyidir. Belə ki “Türk mənşəli arxaizmlər lüğəti”ndə sözlərin tarixi xronologiyası tətbiq edildiyindən həm məna inkişafını, həm də işlənmə intensivliyini aşkar izləmək mümkündür.

Lüğətin elmi redaktoru və onun nəfis nəşrini həyata keçirən Dilçilik İnstitutunun direktoru professor Nadir Məmmədli, layihənin rəhbəri və “Ön söz”ün müəllifi isə Azərbaycan dilinin tarixi şöbəsinin müdiri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Xədicə Heydərovadır. Xədicə Heydərova ilə yanaşı, professorlar Qəzənfər Kazımov və Sevil Mehdiyeva, dosentlər Vahid Adilov, Vahidə Cəfərzadə, Teyyub Quliyev, Aynur Paşayeva və Türkan Əsgərova, filologiya üzrə fəlsəfə doktorları Reyhan Mədətova, Aynur Mahmud və Elnurə Abbasova, elmi işçi Rəxşanə Babazadə həm əlyazmalardan, həm də müasir dövrdə transfoneliterasiya olunmuş əsərlərdən istifadə edərək bu tarixi lüğəti ərsəyə gətiriblər.

Lüğətin hazırlanmasında ümumilikdə 60-dan çox müəllif və tərcümə əsərlərindən nümunələr toplanılıb. Həmin mənbələr “Kitabi Dədə Qorqud”un Drezden nüsxəsindən tutmuş XVIII əsrə qədər olan yazılı abidələri əhatə edir.

Qeyd edək ki, lüğətin I cildi bu ilin yanvarında çap olunub.