Bu gün “demokratik” obrazını dünyaya yaymağa çalışan Qərbin tarixinə diqqət yetirdikdə xalqları necə tabe edərək öz korporativ və biznes maraqlarını qoruduğunu müşahidə edərik. Qərb ölkələri, xüsusilə də Fransa bu gün də müstəmləkəçilik siyasətini davam etdirərək milli azlıqları əzir, istismara məruz qoyur. Fransa Karib dənizindəki adalarda yaşayan aborigen xalqları qəddarlıqla assimilyasiyaya uğradır, torpaqlarını mənimsəyir və bu siyasətin adını “demokratikləşmə prosesi” qoyur. Kanada təbiətinin füsunkarlığı ilə avropalı kapitalistləri həmişə cəlb edib. XIII əsrdən başlayaraq bu coğrafiyanı fəth etməyə başlayan Fransa yerli xalqları demək olar məhv edib. Hazırda Kanadada yalnız 5 faiz yerli hindu xalqı yaşayır ki, onların da sosial vəziyyəti buraya köçən fransalılardan və digər avropalılardan köklü surətdə fərqlənir. Onlar üçün sosial lift, sərbəst həyat məfhumları demək olar yoxdur. Mütəmadi olaraq polis təqibləri, dövlət strukturlarının təzyiqi yaxın gələcəkdə həmin 5 faizin də tamamilə məhv olmasına gətirib çıxaracaq. Mədəni dünya isə sanki bu prosesi görmür və meydana çıxan qanunsuzluqlar, soyqırımı siyasəti ört-basdır edilir.
XIX əsrdən başlayaraq katolik kilsəsi tərəfindən yaradılan məktəblərə zorla cəlb edilən uşaqlar burada dəhşətli əzablara dözməli olublar. 2008-ci ildə Kanada ərazisindəki bəzi kilsələrin həyətində tapılan naməlum uşaq məzarlarındakı cəsədlərin analizi onların zorakılıqla öldürülərək dəfn edildiyini deməyə əsas verir. Katolik məktəblərə cəlb olunan uşaqlar zorla valideynlərindən alınırdı və təhsil almağa məcbur edilirdi. Uşaqların valideynlərlə görüşünə qadağa qoyulurdu və onlara aşağı təbəqəyə aid olduqları təlqin edilərək beyinləri yuyulurdu.
Rusiyanın tanınmış tədqiqatçısı, professor Yuri Akimov “Kanada tarixi” adlı tədqiqat əsərində yazır ki, XX əsrdən başlayaraq Fransa Kanadada yaşayan yerli xalqları Milton Qordunun nəzəriyyəsinə uyğun olaraq assimilyasiyaya məruz qoymağa başladı. Bu nəzəriyyəyə əsasən, yerli xalqların dini dəyişdirilməli, ailə qurmalarına imkan verilməməli və qadınlar başqa xalqdan olan kişilərlə evləndirilməli idilər. Bu üsulla tədricən yerli xalqın özünüdərki itir və o məhv olur.
Kanadada Yerli Xalqlara Xidmət Nazirliyinin fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, aborigenlərin sayı ildən-ilə azalmaqdadır. Müasir dövrümüzdə Fransa Yeni Kaledoniya, Martinika adalarında eyni üsuldan istifadə edir.
Sankt-Peterburq Universitetinin müəllimi, tarix elmləri doktoru, mədəniyyətşünas Vladimir Timofeev qeyd edir ki, yerli xalqlar Kanadada yeni ərazilərin işğalına maneə törətdikləri üçün onların assimilyasiyaya məruz qalması zərurəti meydana çıxmışdı. Buna görə də Kanada hakimiyyəti XX əsrin 80-ci illərinədək hinduların, inuitlərin və yerli metislərin saylarının azalması istiqamətində siyasət yürüdürdü.
Kanadanın ilk Baş naziri Con Makdonald 1883-cü ildə parlamentdə çıxışı zamanı deyib: “Hindu ailəsində doğulan uşaq ətrafında yalnız vəhşiləri görür. Onu valideynlərindən zorla ayırıb kilsə məktəblərinə vermək lazımdır. Məktəb uşağın düşüncə və həyat tərzini dəyişəcək, onu avropalıya çevirəcək”. Bu məktəblər 1996-cı ilədək fəaliyyət göstərib. Həmin il sonuncu məktəb bağlandı və hinduların vətəndaş hüquqları tanındı. Lakin buna baxmayaraq, Kanadada hindi tayfaları “ikinci sort” adamlar kimi qəbul edilir. Bu, özünü Oka böhranı zamanı daha aydın formada göstərdi. Kvebek şəhəri yaxınlığında yerləşən Oka qəsəbəsində yaşayan moqavki hinduları onlara məxsus torpaqların alınıb qolf meydançası üçün istifadə olunmasına qarşı çıxdılar. Kütləvi etirazlara qatılan moqavki tayfasının nümayəndələri ilə polis arasında silahlı toqquşma baş verdi və 1 polis əməkdaşı qətlə yetirildi. Hadisə yerinə Kanada hərbçiləri də cəlb olundu. İğtişaşlar 3 ay davam etdi və nəticədə 1997-ci ilin sentyabrında hökumət həmin ərazinin moqavkilərə məxsus olduğunu tanıdı, qolf meydançasının tikintisi dayandırıldı.
Bu gün okeanın o tayından bu tayına müdaxilə etməyə çalışan Kanadanın Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) öz ölkəsinin tarixindən dərs çıxarıb milli azlıqlara qarşı törətdiyi cinayətlərə görə üzrxahlıq etmək əvəzinə, erməni separatizmini qızışdırmağa başlayıb. Azərbaycan öz ərazilərini işğaldan azad edərək regionda sülh yaratmaq istiqamətində addımlar ataraq Ermənistana əl uzatdığı təqdirdə, Kanada bu əlin geri qaytarılması üçün əlindən gələni əsirgəmir. Lakin Azərbaycan xalqı heç də Kanada hinduları deyil. Burada hüquqi və güclü dövlət var. Azərbaycan xalqı da öz ölkəsinin ərazisinə uzanan xain əlləri kəsməyi bacarır. 2020-ci ildə cəmi 44 gün davam edən Vətən müharibəsi onu göstərdi ki, Azərbaycan ərazi bütövlüyünü və suverenliyini heç kimə güzəştə getmək fikrində deyil. Kanada XİN-in bəyanatı isə, sadəcə olaraq, “demokratik” hesab edilən bir dövlətin əsl simasını ortaya qoydu.
XIX əsrdən başlayaraq katolik kilsəsi tərəfindən yaradılan məktəblərə zorla cəlb edilən uşaqlar burada dəhşətli əzablara dözməli olublar. 2008-ci ildə Kanada ərazisindəki bəzi kilsələrin həyətində tapılan naməlum uşaq məzarlarındakı cəsədlərin analizi onların zorakılıqla öldürülərək dəfn edildiyini deməyə əsas verir. Katolik məktəblərə cəlb olunan uşaqlar zorla valideynlərindən alınırdı və təhsil almağa məcbur edilirdi. Uşaqların valideynlərlə görüşünə qadağa qoyulurdu və onlara aşağı təbəqəyə aid olduqları təlqin edilərək beyinləri yuyulurdu.
Rusiyanın tanınmış tədqiqatçısı, professor Yuri Akimov “Kanada tarixi” adlı tədqiqat əsərində yazır ki, XX əsrdən başlayaraq Fransa Kanadada yaşayan yerli xalqları Milton Qordunun nəzəriyyəsinə uyğun olaraq assimilyasiyaya məruz qoymağa başladı. Bu nəzəriyyəyə əsasən, yerli xalqların dini dəyişdirilməli, ailə qurmalarına imkan verilməməli və qadınlar başqa xalqdan olan kişilərlə evləndirilməli idilər. Bu üsulla tədricən yerli xalqın özünüdərki itir və o məhv olur.
Kanadada Yerli Xalqlara Xidmət Nazirliyinin fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, aborigenlərin sayı ildən-ilə azalmaqdadır. Müasir dövrümüzdə Fransa Yeni Kaledoniya, Martinika adalarında eyni üsuldan istifadə edir.
Sankt-Peterburq Universitetinin müəllimi, tarix elmləri doktoru, mədəniyyətşünas Vladimir Timofeev qeyd edir ki, yerli xalqlar Kanadada yeni ərazilərin işğalına maneə törətdikləri üçün onların assimilyasiyaya məruz qalması zərurəti meydana çıxmışdı. Buna görə də Kanada hakimiyyəti XX əsrin 80-ci illərinədək hinduların, inuitlərin və yerli metislərin saylarının azalması istiqamətində siyasət yürüdürdü.
Kanadanın ilk Baş naziri Con Makdonald 1883-cü ildə parlamentdə çıxışı zamanı deyib: “Hindu ailəsində doğulan uşaq ətrafında yalnız vəhşiləri görür. Onu valideynlərindən zorla ayırıb kilsə məktəblərinə vermək lazımdır. Məktəb uşağın düşüncə və həyat tərzini dəyişəcək, onu avropalıya çevirəcək”. Bu məktəblər 1996-cı ilədək fəaliyyət göstərib. Həmin il sonuncu məktəb bağlandı və hinduların vətəndaş hüquqları tanındı. Lakin buna baxmayaraq, Kanadada hindi tayfaları “ikinci sort” adamlar kimi qəbul edilir. Bu, özünü Oka böhranı zamanı daha aydın formada göstərdi. Kvebek şəhəri yaxınlığında yerləşən Oka qəsəbəsində yaşayan moqavki hinduları onlara məxsus torpaqların alınıb qolf meydançası üçün istifadə olunmasına qarşı çıxdılar. Kütləvi etirazlara qatılan moqavki tayfasının nümayəndələri ilə polis arasında silahlı toqquşma baş verdi və 1 polis əməkdaşı qətlə yetirildi. Hadisə yerinə Kanada hərbçiləri də cəlb olundu. İğtişaşlar 3 ay davam etdi və nəticədə 1997-ci ilin sentyabrında hökumət həmin ərazinin moqavkilərə məxsus olduğunu tanıdı, qolf meydançasının tikintisi dayandırıldı.
Bu gün okeanın o tayından bu tayına müdaxilə etməyə çalışan Kanadanın Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) öz ölkəsinin tarixindən dərs çıxarıb milli azlıqlara qarşı törətdiyi cinayətlərə görə üzrxahlıq etmək əvəzinə, erməni separatizmini qızışdırmağa başlayıb. Azərbaycan öz ərazilərini işğaldan azad edərək regionda sülh yaratmaq istiqamətində addımlar ataraq Ermənistana əl uzatdığı təqdirdə, Kanada bu əlin geri qaytarılması üçün əlindən gələni əsirgəmir. Lakin Azərbaycan xalqı heç də Kanada hinduları deyil. Burada hüquqi və güclü dövlət var. Azərbaycan xalqı da öz ölkəsinin ərazisinə uzanan xain əlləri kəsməyi bacarır. 2020-ci ildə cəmi 44 gün davam edən Vətən müharibəsi onu göstərdi ki, Azərbaycan ərazi bütövlüyünü və suverenliyini heç kimə güzəştə getmək fikrində deyil. Kanada XİN-in bəyanatı isə, sadəcə olaraq, “demokratik” hesab edilən bir dövlətin əsl simasını ortaya qoydu.
Azərtac
