Koronavirus (COVID-19) pandemiyası ilə əlaqədar bir neçə aydır ki, Bakı metrosu vaxtaşırı bağlı qaldı və bu da metronun gəlirlərinin azalmasına səbəb oldu. Bu fonda sərnişin daşınmasından əldə olunan gəlirin xərcləri ödəmədiyi barədə rəsmi açıqlamaları xatırlayırıq. Gəlirlərin aşağı olması gedişhaqqı üçün daha yüksək tariflərə səbəb olacaqmı?
Metropoliten gedişhaqqının artımı barədə deyilənləri rədd edir. Jurnalistlərin metroda gedişhaqlarının artması ilə bağlı sualını cavablandıran “Bakı Metropoliteni” QSC-nin mətbuat katibi Bəxtiyar Məmmədov bildirdi ki, bu günə qədər Metropoliten bu məsələ ilə bağlı Tarif Şurasına müraciət etməyib: “Bu məsələ gündəmdə deyil”.
İqtisadçı-alim Qubad İbadoğlu da “Facebook” səhifəsində ictimai nəqliyyatda gedişhaqlarının artmasından yazdı. Onun fikrincə, Bakı Nəqliyyat Agentliyi (BNA) təmsilçisinin səlahiyyətlisinin "taksini gündəlik nəqliyyat vasitəsinə çevirmək yanlışdır, bunun üçün müntəzəm sərnişindaşıma var" açıqlaması ictimai nəqliyyatda gedişhaqlarını artırmaq niyyətindən xəbər verir: “Çox güman ki, əvvəl taksi xidmətlərinin tarifləri, daha sonra metro da daxil olmaqla bütün ictimai nəqliyyatda gedişhaqları qaldırılacaq. İctimai nəqliyyatda gedişhaqqı 50 qəpik olacaq. Bilməlisiniz ki, BNA təmsilçisi heç vaxt boş yerə danışmır və həmin məmur bunu lazımi zamanda və lazımi yerdə söylədi”.
Pandemiya zamanı metro kimi populyar ictimai nəqliyyatda gedişhaqqı artırılacaqmı? Özümüz üçün deyək ki, bu sahədə yaranan suallar təsadüfi deyil və cavablar da yalnız aidiyyəti idarələrin rəsmilərinin açıqlamalarında deyil, yeri gəlmişkən, yeni həyəcanverici təfərrüatlara bürünmüş iqtisadi təşəbbüslərin özlərində gizlənib. Dövlət Statistika Komitəsindən bildirilib ki, COVID-19 pandemiyası səbəbindən fasilələrlə fəaliyyət göstərən Bakı Metropoliteni sərnişin dövriyyəsindən 18 milyon 572,5 min manat qazanıb ki, bu da keçən ilin birinci yarısından 45,3% azdır.
Bu qurumun məlumatına görə, bu ilin birinci yarısında Bakı metrosunun xidmətlərindən 64,1 milyon sərnişin istifadə edib ki, bu da keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 45% azdır. Statistik məlumatlar Bakı Metropoliteninin işçilərinin sayının azalmasına da aydınlıq gətirir. Beləliklə, bu il iyulun əvvəlində metro işçilərinin sayı 4210 nəfər idi. Məlum olur ki, yalnız bir il ərzində 69 nəfər (1,6%) metro əməkdaşı işini itirib. Metropolitendə orta aylıq əmək haqqının da 851,9 manat (501 dollar) olduğu bildirilir.
Yeni tədris ilinin başlamasına iki gün qalmış metro yenidən Azərbaycanın paytaxtında işə başlayacaq. Sentyabr ayının sonuna qədər həftəsonları ictimai nəqliyyatın hərəkətinin qadağan edilməsinə baxmayaraq, metro bazar günündən işini davam etdirəcək. Sıxlıq yaşanan avtobuslardan bezmiş şəhər sakinləri metronun işə başlamasını səbirsizliklə gözləyirlər. Vətəndaşların fikrincə, metro olmadığı təqdirdə, insanlarla ağzına qədər dolu olan avtobuslar koronavirusun yayılması üçün əsas təhlükəyə çevrilib. Dolu avtobusların işlədiyi halda metronun niyə bağlanmasını sərnişinlər başa düşmürlər.
Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının Xarici əlaqələr şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev jurnalistlərə açıqlamasında "havalandırma problemi səbəbindən və metro qapalı bir məkan olduğundan hələlik risk edə bilmərik" açıqlamasını vermişdi. Ancaq insan sıxlığı olan şəhər avtobuslarında infeksiya riski metrodan daha çoxdur və bu məsələ açıq olaraq qalır.
Buna görə də vətəndaşların sağlamlığı üçün narahatlıq doğuran məsələləri bir kənara qoyaq və rəqəmlərə müraciət edək. Hökumətin son məlumatlarına görə, 30 qəpik olan mövcud gedişhaqqı sərnişinin gediş xərclərini ödəmir. Rəsmi mənbələrə görə, bir sərnişinin daşınması 52 qəpiyə başa gəlir.
Buradan belə çıxır ki, pandemiya zamanı sərnişin sayının azalması nəqliyyat xərclərini və dolayısı ilə xidmət xərclərini də artırıb. Sərt karantin dövründə sərnişin daşımalarının dəyəri ciddi şəkildə arta bilərdi. Bu, sərnişin sayının azalması ilə bağlı rəsmi məlumatlarla ifadə olunur - metronun bağlanmasına qədər metroda gündəlik sərnişin axını əvvəlki 600 min nəfərdən 170 minə düşdü.
Cəmiyyət hesab edir ki, metronun işini dayandırması problemləri həll etmir və buna görə də metronun vaxtaşırı dayanmasına görə yaranan itkilər sərnişinlərin hesabına ödənilə bilər. Buna görə də, tariflərin qaldırılması məsələsini müzakirə etməyən müvafiq qurumların açıqlamalarına sevinməyə tələsməyək. Yenə də ümid edək ki, deyilənlər doğrudur…
