Zülfüqar Əli Bhutto Pakistan siyasətçisi, dövlət xadimi, Pakistanın 9-cu baş naziri və 4-cü prezidenti olub. Hərbi çevriliş nəticəsində hakimiyyətdən salınıb və edam olunub.
Uşaqlığı və gəncliyi
Zülfüqar Əli Bhutto 1928-ci il yanvar ayının 5-də Britaniya Hindistanının Larkana şəhərində varlı müsəlman ailəsində anadan olmuşdur. Pakistan siyasətçisi Şah Navaz Bhuttonun oğludur. Hindistanda, ABŞ-da və Böyük Britaniyada təhsil alıb. O, 1947-ci ildə ABŞ-ın Cənubi Kaliforniya ştatında universitetə daxil olub. Zülfüqar Əli Bhutto 1949-cu ildə Kaliforniyada yerləşən Berkli Kaliforniya Universitetinə köçürülmüş və 1950-ci ildə siyasi elmlər sahəsində dərəcə almaqla həmin universiteti fərlənmə diplomu ilə bitirib. Elə həmin il o, Oksford universitetinin Krayst-Çerç kolleçinə daxil olmuş və həmin təhsil müəssisəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirərək hüquq magistri ixtisasına yiyələnmişdir. 1953–1955-ci illərdə müəllim və vəkil işləyib.
Siyasi fəaliyyəti
Zülfüqar Əli Bhutto 1957-ci ildə BMT yanında Pakistan nümayəndəliyində işləyib. 1958-ci ildə general M Əyyub xanın hökumətinə daxil olub, ticarət, informasiya, yanacaq və energetika, Kəşmir məsələləri üzrə, həmçinin sənaye və təbii ehtiyatlar naziri vəzifələrini tutub. 1963-cü ildə Pakistanın xarici işlər naziri kimi çalışıb. Həmin vəzifədə çalışarkən o, Kəşmirə dair Pakistan-Hindistan konfliktinin həllinə nail olmağa cəhd göstərsə də, səyləri uğursuzluqla nəticələnib. 1966-cı ildə Zülfüqar Əli Bhutto ölkə prezidenti Əyyub xan tərəfindən Daşkənd bəyannaməsini kəskin tənqid etdiyinə görə xarici işlər naziri vəzifəsində istefa verməyə məcbur qalıb. O, 1967-ci ildə müxalifət mövqeyini tutan "Pakistan Xalq Partiyası"nın əsasını qoymuş və onun rəhbəri olub.
Pakistanda demokratiyanın bərpası uğrunda, həmçinin "İslam sosializmi" şüarı altında iqtisadi islahatlar proqramı ilə çıxış edib. 1968–1969-cu illərdə həbsdə olub. Şərqi Pakistan əyalətinin ayrılmasından və müstəqil Banqladeş dövlətinin yaranmasından sonra, Pakistanın prezidenti (1971, dekabr — 1973, avqust) vəzifəsini tutub.
Aqrar islahat aparmış, sənayenin milliləşdirilməsi proqramını həyata keçirib. Hindistanla münasibətlərin nizamlanması və Pakistanın hərbi bloklardan çıxması üçün tədbirlər görüb. Parlament idarəetmə formasını nəzərdə tutan yeni konstitusiyanın qəbulundan (1973) sonra baş nazir olub. 1977-ci ilin iyulunda general M. Ziya ül-Həqqin təşkil etdiyi hərbi çevriliş nəticəsində devrilib. Siyasi qətldə əli olmasında təqsirli bilinərək Zülfüqar Əli Bhutto 1979-cu ilin aprelində edam edilib.
Pakistanın keçmiş baş naziri Bənazir Bhuttonun atasıdır.
Bünyamin Bünyadzadə
Visiontv.az
Uşaqlığı və gəncliyi
Zülfüqar Əli Bhutto 1928-ci il yanvar ayının 5-də Britaniya Hindistanının Larkana şəhərində varlı müsəlman ailəsində anadan olmuşdur. Pakistan siyasətçisi Şah Navaz Bhuttonun oğludur. Hindistanda, ABŞ-da və Böyük Britaniyada təhsil alıb. O, 1947-ci ildə ABŞ-ın Cənubi Kaliforniya ştatında universitetə daxil olub. Zülfüqar Əli Bhutto 1949-cu ildə Kaliforniyada yerləşən Berkli Kaliforniya Universitetinə köçürülmüş və 1950-ci ildə siyasi elmlər sahəsində dərəcə almaqla həmin universiteti fərlənmə diplomu ilə bitirib. Elə həmin il o, Oksford universitetinin Krayst-Çerç kolleçinə daxil olmuş və həmin təhsil müəssisəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirərək hüquq magistri ixtisasına yiyələnmişdir. 1953–1955-ci illərdə müəllim və vəkil işləyib.
Siyasi fəaliyyəti
Zülfüqar Əli Bhutto 1957-ci ildə BMT yanında Pakistan nümayəndəliyində işləyib. 1958-ci ildə general M Əyyub xanın hökumətinə daxil olub, ticarət, informasiya, yanacaq və energetika, Kəşmir məsələləri üzrə, həmçinin sənaye və təbii ehtiyatlar naziri vəzifələrini tutub. 1963-cü ildə Pakistanın xarici işlər naziri kimi çalışıb. Həmin vəzifədə çalışarkən o, Kəşmirə dair Pakistan-Hindistan konfliktinin həllinə nail olmağa cəhd göstərsə də, səyləri uğursuzluqla nəticələnib. 1966-cı ildə Zülfüqar Əli Bhutto ölkə prezidenti Əyyub xan tərəfindən Daşkənd bəyannaməsini kəskin tənqid etdiyinə görə xarici işlər naziri vəzifəsində istefa verməyə məcbur qalıb. O, 1967-ci ildə müxalifət mövqeyini tutan "Pakistan Xalq Partiyası"nın əsasını qoymuş və onun rəhbəri olub.
Pakistanda demokratiyanın bərpası uğrunda, həmçinin "İslam sosializmi" şüarı altında iqtisadi islahatlar proqramı ilə çıxış edib. 1968–1969-cu illərdə həbsdə olub. Şərqi Pakistan əyalətinin ayrılmasından və müstəqil Banqladeş dövlətinin yaranmasından sonra, Pakistanın prezidenti (1971, dekabr — 1973, avqust) vəzifəsini tutub.
Aqrar islahat aparmış, sənayenin milliləşdirilməsi proqramını həyata keçirib. Hindistanla münasibətlərin nizamlanması və Pakistanın hərbi bloklardan çıxması üçün tədbirlər görüb. Parlament idarəetmə formasını nəzərdə tutan yeni konstitusiyanın qəbulundan (1973) sonra baş nazir olub. 1977-ci ilin iyulunda general M. Ziya ül-Həqqin təşkil etdiyi hərbi çevriliş nəticəsində devrilib. Siyasi qətldə əli olmasında təqsirli bilinərək Zülfüqar Əli Bhutto 1979-cu ilin aprelində edam edilib.
Pakistanın keçmiş baş naziri Bənazir Bhuttonun atasıdır.
Bünyamin Bünyadzadə
Visiontv.az
