I Osman (Osman Bey) — Osmanlı imperiyasının qurucusu və ilk sultanı. 600 il müddətində fəaliyyət göstərmiş Osmanlı imperiyası I Osmanın şərəfinə adlandırılmışdır. 1299-cu ildə Rum Səlcuqlu dövlətinin tabeliyindən çıxmış və öz müstəqilliyini elan etmişdir. Monqol hücumlarından qaçan türk əhalinin Osman tərəfindən idarə olunan bəyliyin ərazisinə sığınması onun siyasi və hərbi gücünün artmasına səbəb olmuşdur. Daxili böhran vəziyyətində olan Bizans İmperiyası Osmanlı imperiyası ilə aparılan ilkin müharibələrdə məğlub olmuş və bununla I Osman yeni yaratdığı dövlətin ərazisini bir qədər genişləndirə bilmişdir. I Osmanın oğlu I Orxan hakimiyyətə gələn zaman imperiyanın ərazisi 16.000 km² olmuşdur.
I Osman Qərbi Anadoluda Söyütlü Ovası və Dolmaçı yaylağında yaşayan Qayı boyuna mənsub Ərtoğrul Qazinin oğlu olaraq 1258-ci ildə dünyaya gəlmişdir. 1281-ci ildə hələ 23 yaşında Qayı boyuna mənsub Ömər Bəyin qızı Məlhun Xatunla evlənmişdir. Bu evlilikdən Osmanlı imperiyasının ikinci sultanı I Orxan dünyaya gəlmişdir. Daha sonra Şeyx Ədabalinin qızı Bala Xatunla evlənmişdir. Bu evlilikdən isə şahzadə Ələddin Bəy dünyaya gəlmişdir. 1281-ci ildə atası Ərtoğrul Qazinin vəfatından sonra Osman Qayı boyunun bəyi seçilmişdir. Osman tərəfindən fəth olunan ilk yer, İnəgöl bölgəsində yerləşən Kulaca qalasıdır. Qalanın fəth olunmasından razı qalan Rum Səlcuqlu dövlətinin sultanı II Qiyasəddin Məsud gənc Osmana Bəy ünvanını vermişdir. Osmanın yüksəlişindən narahat olan yerli xristian bəyləri Osman bəyə qarşı sui qəsd planı hazırlayırlar.
Plana əsasən Osman bəy Yarhisar bəyinin qızının toy məclisinə gəlməli və burada zəhərlənərək öldürülməli idi. Ancaq Osman bəyin dostu olan və Yarhisar bəyi ilə düşmən olan Hermankaya bəyi bu tələ barədə Osmana əvvəlcədən xəbər vermişdir. Bununlada Osman bəyə qarşı hazırlanmış sui qəsd cəhtinin qarşısı alınmışdır. Osman bəy daha sonra Biləcik ovasına hücum etmiş və buranı fəth etmişdir. Aparılan döyüşlərdən sonra Biləcik bəyi öldürülmüş və Yarhisar bəyinin qızı I Orxan ilə evləndirilmişdir. 1299-cu ildə Osman bəy Anadoluda yerləşən digər türk bəylik və sultanlıqlarına məktub göndərərək Osmanlı imperiyasının yaradıldığını elan etmişdir. Bu tarixdən sonra 27 il daha yaşamış I Osman İzmit, Kestel, İmralı, Akhisar, Lekfe, Yeniqala, Mudaniya, Qaramürsəl kimi əraziləri fəth edərək imperiyanın ərazisini xeyli böyütmüşdür.
I Osman vəfat edən zaman imperiyanın daxili və xarici vəziyyəti yaxşı durumda idi. I Osman 1326-cı ildə Bursa şəhərində vəfat etmişdir. Kulaca və Karaca qalalarının alınmasından sonra Rum Səlcuqlu dövlətinin sultanı II Qiyasəddin Məsud I Osmana hədiyyələr göndərmişdi. 1299-cu ildə İnəgölün alınması Osmanlı imperiyasının yaranmasının əsas səbəblərindən olmuşdir. 1302-ci ildə ilk dəfə Bizans İmperiyası ilə ilk müharibə baş verdi. Qoyunhisar adlanan müharibədə Osmanlı imperiyası qalib gəldi. 1315-ci ildə I Osman Bursa şəhər qalasını mühasirəyə aldı. Həmin mühasirə zamanı ağır xəstələnən imperiyanın ilk sultanı taxtı 1324-cü ildə I Orxan bıraxdı. Bursa şəhərinin fəth olunması məsələsi ilədə I Orxan məşğul olmağa başladı. Səhhətində yaranan problemlər səbəbindən dövləti idarə etməkdə cətinlik cəkən I Osman bütün səlahiyyətləri oğluna vermişdir. Ancaq ölüm ili olan 1326-cı ilə qədər dövlətin sultanı titulunu daşımışdır. I Osman atası Ərtoğrul Qazidən hakimiyyəti təhvil alan zaman dövlətin ərazisi 4.800 km² olmuşdur. Oğlu I Orxan hakimiyyəti təhvil verən zaman isə əraziləri 16.000 km² qədər genişləndirmişdir. İlk Osmanlı pulu I Osmannın göstərişi ilə 1324-cü ildə kəsilmişdir. Misdən hazırlanan bu pul sikkə adlandırdı.
I Osman Qərbi Anadoluda Söyütlü Ovası və Dolmaçı yaylağında yaşayan Qayı boyuna mənsub Ərtoğrul Qazinin oğlu olaraq 1258-ci ildə dünyaya gəlmişdir. 1281-ci ildə hələ 23 yaşında Qayı boyuna mənsub Ömər Bəyin qızı Məlhun Xatunla evlənmişdir. Bu evlilikdən Osmanlı imperiyasının ikinci sultanı I Orxan dünyaya gəlmişdir. Daha sonra Şeyx Ədabalinin qızı Bala Xatunla evlənmişdir. Bu evlilikdən isə şahzadə Ələddin Bəy dünyaya gəlmişdir. 1281-ci ildə atası Ərtoğrul Qazinin vəfatından sonra Osman Qayı boyunun bəyi seçilmişdir. Osman tərəfindən fəth olunan ilk yer, İnəgöl bölgəsində yerləşən Kulaca qalasıdır. Qalanın fəth olunmasından razı qalan Rum Səlcuqlu dövlətinin sultanı II Qiyasəddin Məsud gənc Osmana Bəy ünvanını vermişdir. Osmanın yüksəlişindən narahat olan yerli xristian bəyləri Osman bəyə qarşı sui qəsd planı hazırlayırlar.
Plana əsasən Osman bəy Yarhisar bəyinin qızının toy məclisinə gəlməli və burada zəhərlənərək öldürülməli idi. Ancaq Osman bəyin dostu olan və Yarhisar bəyi ilə düşmən olan Hermankaya bəyi bu tələ barədə Osmana əvvəlcədən xəbər vermişdir. Bununlada Osman bəyə qarşı hazırlanmış sui qəsd cəhtinin qarşısı alınmışdır. Osman bəy daha sonra Biləcik ovasına hücum etmiş və buranı fəth etmişdir. Aparılan döyüşlərdən sonra Biləcik bəyi öldürülmüş və Yarhisar bəyinin qızı I Orxan ilə evləndirilmişdir. 1299-cu ildə Osman bəy Anadoluda yerləşən digər türk bəylik və sultanlıqlarına məktub göndərərək Osmanlı imperiyasının yaradıldığını elan etmişdir. Bu tarixdən sonra 27 il daha yaşamış I Osman İzmit, Kestel, İmralı, Akhisar, Lekfe, Yeniqala, Mudaniya, Qaramürsəl kimi əraziləri fəth edərək imperiyanın ərazisini xeyli böyütmüşdür.
I Osman vəfat edən zaman imperiyanın daxili və xarici vəziyyəti yaxşı durumda idi. I Osman 1326-cı ildə Bursa şəhərində vəfat etmişdir. Kulaca və Karaca qalalarının alınmasından sonra Rum Səlcuqlu dövlətinin sultanı II Qiyasəddin Məsud I Osmana hədiyyələr göndərmişdi. 1299-cu ildə İnəgölün alınması Osmanlı imperiyasının yaranmasının əsas səbəblərindən olmuşdir. 1302-ci ildə ilk dəfə Bizans İmperiyası ilə ilk müharibə baş verdi. Qoyunhisar adlanan müharibədə Osmanlı imperiyası qalib gəldi. 1315-ci ildə I Osman Bursa şəhər qalasını mühasirəyə aldı. Həmin mühasirə zamanı ağır xəstələnən imperiyanın ilk sultanı taxtı 1324-cü ildə I Orxan bıraxdı. Bursa şəhərinin fəth olunması məsələsi ilədə I Orxan məşğul olmağa başladı. Səhhətində yaranan problemlər səbəbindən dövləti idarə etməkdə cətinlik cəkən I Osman bütün səlahiyyətləri oğluna vermişdir. Ancaq ölüm ili olan 1326-cı ilə qədər dövlətin sultanı titulunu daşımışdır. I Osman atası Ərtoğrul Qazidən hakimiyyəti təhvil alan zaman dövlətin ərazisi 4.800 km² olmuşdur. Oğlu I Orxan hakimiyyəti təhvil verən zaman isə əraziləri 16.000 km² qədər genişləndirmişdir. İlk Osmanlı pulu I Osmannın göstərişi ilə 1324-cü ildə kəsilmişdir. Misdən hazırlanan bu pul sikkə adlandırdı.
