İki il doqquz aya yaxındır davam edən Ukrayna Rusiya müharibəsinin hansı şərtlərlə başa çatması diqqət mərkəzindədir. Qərbin hər dəfə böyük miqdarda hərbi və maddi yardımlarına baxmayaraq Ukrayna itirilmiş ərazilərini geri qaytara bilmir, sanksiyalar isə Rusiyanı iqtisadi cəhətdən çökdürmək əvəzinə Qərbin özünə iqtisadi böhran gətirdi. Rusiya iqtisadi və siyasi cəhətdən Qərb zonasında tərəfdaşlarını və regional bazarlara çıxışlarını itirsə də, ekvivalent olaraq Afrika, Latın Amerikası, Asiya Ölkələrində özünə tərəfdaş tapmış, Çinləyaxınlaşmışdır. Nəticədə Ukrayna müharibəsi nəticəsiz olaraq qalır.
Müharibə hansı şərtlərlə başa çata bilər:
● Ukrayna Rusiya arasında atəşkəs Qərb və bitərəf Ölkələrin iştirakı ilə çoxtərəfli
görüşlə müqavilə əsasında elan ediləcək
● Ukrayna Rusiya ilə sərhəd zonalarda müəyyən qədər hərbsizləşdirmə prosesi
aparacaq, bu ərazilərdə əsgər və hərbi texnika sayını azalacaqdır, Rusiya da eyni
addımı Ukrayna ilə sərhəd zonalarda həyata keçirəcək
● Krım ola bilsin Rusiyanın tərkibində qalsın, Donetsk, Luqanska Ukraynanın
tərkibində qalma şərtilə müəyyən qədər muxtariyyət verilə, digər Rusiya tərəfindən
işğal edilmiş ərazilərdən isə Rus qoşunları geri çəkilsə də burada olan Rus əhalinin
milli, etnik və digər hüquqları tanınsın
● Rusiya Ukrayna sərhədində BMT nin sülhməramlıları, müşahidə missiyalar o
cümlədən Avropa İttifaqının missiyaları yerləşdirilə bilər
● Ukrayna NATO a böyük ehtimalla üzvlüyə qəbul edilməyib, İsrail modelli NATO üzvü
olacaq yəni de yure NATO üzvü olmasa da de fakto təşkilata üzv olacaq
● Rusiyaya tətbiq edilən sanksiyaların müəyyən qismi ləğv ediləcək
● Rusiya Ukrayna arasında atəşkəs dövründə Qərb və bitərəf Ölkələrin vasitəsilə
danışıqlar aparılacaq, iki ölkə arasında əlaqələrin normallaşması üçün addımlar
atılacaq
Aylar öncə Qərb dairələri edilən açıqlamaya əsasən Ukraynaya 300 milyard dollar həcmində yardım edilmişdir. Trampın 2025 ci ilin yanvarında hakimiyyətə gəlməsindən sonra böyük ehtimalla atəşkəsin əldə edilməsi üçün zəruri tədbirlər həyata keçiriləcək. Çünki, Rusiya da Ukrayna da bu müharibədə resurs qıtlığı yaşayır və iqtisadi böhran Qərb Ölkələrini ciddi təsirləndirib, o cümlədən Rusiya ilə iqtisadi əlaqələrin kəsilməsi və sanksiyalar ABŞ və Avropa Ölkələrinin iqtisadiyyatına, yüksək vəzifəli biznesmenlərin şirkətlərinə mənfi təsir göstərir deyə hər iki tərəf atəşkəsin əldə edilməsi üçün yaxın aylarda addım atacaq. Ukrayna Rusiyanın Kurks vilayətinə hücum etməklə Rusiyanın Ukraynanın Ərazisində olan qüvvələrinin bir qismini bura cəlb etməsinə şərait yaradaraq işğal edilmiş torpaqlarının azad edilməsini asanlaşdırmaq istəsə də buna nail ola bilmədi. Bir tərəfdən Şimali Koreya əsgərlərinin Kursku azad etmək adı ilə Ukraynaya göndərilməsi müharibənin genişmiqyaslı olması təhlükəsini yaradır. Bu səbəbdən atəşkəs və sülh zəruri hesab olunur.
İsa İsmayılov, magistr (2-ci kurs)
Müharibə hansı şərtlərlə başa çata bilər:
● Ukrayna Rusiya arasında atəşkəs Qərb və bitərəf Ölkələrin iştirakı ilə çoxtərəfli
görüşlə müqavilə əsasında elan ediləcək
● Ukrayna Rusiya ilə sərhəd zonalarda müəyyən qədər hərbsizləşdirmə prosesi
aparacaq, bu ərazilərdə əsgər və hərbi texnika sayını azalacaqdır, Rusiya da eyni
addımı Ukrayna ilə sərhəd zonalarda həyata keçirəcək
● Krım ola bilsin Rusiyanın tərkibində qalsın, Donetsk, Luqanska Ukraynanın
tərkibində qalma şərtilə müəyyən qədər muxtariyyət verilə, digər Rusiya tərəfindən
işğal edilmiş ərazilərdən isə Rus qoşunları geri çəkilsə də burada olan Rus əhalinin
milli, etnik və digər hüquqları tanınsın
● Rusiya Ukrayna sərhədində BMT nin sülhməramlıları, müşahidə missiyalar o
cümlədən Avropa İttifaqının missiyaları yerləşdirilə bilər
● Ukrayna NATO a böyük ehtimalla üzvlüyə qəbul edilməyib, İsrail modelli NATO üzvü
olacaq yəni de yure NATO üzvü olmasa da de fakto təşkilata üzv olacaq
● Rusiyaya tətbiq edilən sanksiyaların müəyyən qismi ləğv ediləcək
● Rusiya Ukrayna arasında atəşkəs dövründə Qərb və bitərəf Ölkələrin vasitəsilə
danışıqlar aparılacaq, iki ölkə arasında əlaqələrin normallaşması üçün addımlar
atılacaq
Aylar öncə Qərb dairələri edilən açıqlamaya əsasən Ukraynaya 300 milyard dollar həcmində yardım edilmişdir. Trampın 2025 ci ilin yanvarında hakimiyyətə gəlməsindən sonra böyük ehtimalla atəşkəsin əldə edilməsi üçün zəruri tədbirlər həyata keçiriləcək. Çünki, Rusiya da Ukrayna da bu müharibədə resurs qıtlığı yaşayır və iqtisadi böhran Qərb Ölkələrini ciddi təsirləndirib, o cümlədən Rusiya ilə iqtisadi əlaqələrin kəsilməsi və sanksiyalar ABŞ və Avropa Ölkələrinin iqtisadiyyatına, yüksək vəzifəli biznesmenlərin şirkətlərinə mənfi təsir göstərir deyə hər iki tərəf atəşkəsin əldə edilməsi üçün yaxın aylarda addım atacaq. Ukrayna Rusiyanın Kurks vilayətinə hücum etməklə Rusiyanın Ukraynanın Ərazisində olan qüvvələrinin bir qismini bura cəlb etməsinə şərait yaradaraq işğal edilmiş torpaqlarının azad edilməsini asanlaşdırmaq istəsə də buna nail ola bilmədi. Bir tərəfdən Şimali Koreya əsgərlərinin Kursku azad etmək adı ilə Ukraynaya göndərilməsi müharibənin genişmiqyaslı olması təhlükəsini yaradır. Bu səbəbdən atəşkəs və sülh zəruri hesab olunur.
İsa İsmayılov, magistr (2-ci kurs)
