Heydər xan Əmioğlu

Heydər xan Əmoğlu (20 dekabr 1880, Urmiya – 15 oktyabr 1921, Gilan) — peşəkar inqilabçı, İran Kommunist Partiyasının Baş katibi.

Heydər xan Əmoğlu 1880-cı ildə Güney Azərbaycanın Urmiya şəhərində doğulmuşdur.

Bir müddət sonra ailəlikcə Qafqaza – Gümrü şəhərinə köçmüşlər. Orta məktəbi İrəvan şəhərində bitirmişdir.

Tiflisdə elektrik mühəndisliyi ixtisasına yiyələndikdən sonra əvvəlcə Bakıya gəlmiş, bunun ardınca İmam Rzanın Xorasanın Məşhəd şəhərindəki məqbərəsinə elektrik işıqları çəkmək üçün ora yollanmışdır. Bir müddət Tehranda müxtəlif vəzifələr yerinə yetirmişdir.

Səttarxan hərəkatı zamanı Heydər xan Tehranda "İctimaiye Əmiyyun"un yerli şöbəsini yaratmışdır. 1907-ci ildə onun dərnəyi və digər solçuların təşkilatları İran sosial-Demokrat Partiyasının sıralarında birləşmişlər.

Təbrizdə şah rejiminə qarşı gedən döyüşlərdə iştirakına görə 1908-ci ildə "Bombaçı" ləqəbini qazanmışdır.

1909-cu ildə Məhəmmədli şaha qarşı sui-qəsddə iştirak etmişdir. Məşrutə inqilabının ikinci mərhələsində M.Ə.Rəsulzadə ilə birlikdə Azərbaycan Demokrat Partiyasına qoşulmuşdur.

1911-ci ildə İrandan deportasiya olunmuş. əvvəlcə Rusiyaya, 1912-ci ildə Osmanlı imperiyasına mühacirət etmişdir. "Gənc türklər" ilə yaxından əməkdaşlıq edən Heydər xan 1914-cü ilə qədər əsasən istanbulda yaşamışdır.

Birinci Dünya müharibəsi zamanı zabit rütbəsi alaraq türk ordusu ilə birlikdə döyüşən "Mücahidin-e Azərbaycan" birləşməsinə qoşulmuş, İrandakı Rusiya Ekspedisiya Korpusuna və ingilis ordusuna qarşı döyüşmüşdür.

İrana ilk dəfə işıq çəkdirmişdi. O zaman İranda evlər idarələr şam və ya neft lampaları ilə işıqlanırdı. Heydərxan Səttarxan və Bağır xanla yaxın dost olmuş, Gilanda Mirzə Kiçiyə böyük köməkliklər göstərmişdir.

İrana ilk dəfə elektriki gətirən şəxs Heydər Xan Əmoğlu olmuşdur. O vaxtlar Cənubi Azərbaycanda azərbaycanlılarla kürdlərin arasında çıxan toqquşmalarda iştirak etmiş, kürdlərin Mərənd və Xoy şəhərlərindən geri çəkilmələrində böyük rolu olmuşdur.

1921-ci ildə Mirzə Kiçik xanın adamlarının əli ilə öldürülmüşdür.
Просмотров: 0
Обнаружили ошибку или мёртвую ссылку?

Выделите проблемный фрагмент мышкой и нажмите CTRL+ENTER.
В появившемся окне опишите проблему и отправьте Администрации ресурса.

Şərh yaz

Kodu daxil edin:*
yenilə, əgər kod görünmürsə

Ay Media Company

Təsisçi və baş redaktor: Almaz Yaşar

Tel: (+99470) 250 22 52

[email protected]