E.Ə. 399-cu ilin 15 fevral günü dünyada Əxlaq Fəlsəfəsinin banisi kimi qəbul edilən, məhşur antik yunan filosofu Sokrat (Socrates) “yunan allahlarına qarşı gəldiyi” və “gənclərin mənəviyyatını pozması” iddiaları ilə ölümə məhkum edilib. Təvazökar xasiyyəti, bəzi qəribə vərdişləri olan, amma fəlsəfədən başqa heç bir işi olmayan Sokrat, başda şagirdi Platon olmaqla, digər yunan gəncləri üzərində onu təqlid edəcək dərəcədə böyük təsir yaratmışdır. Gənclər onun kimi ayaqyalın gəzir, saçlarını uzadır, günlərlə ac qalırdılar. Sokratın ölümündən sonra onun xatirəsini canlı saxlamaq üçün əsərlər qələmə alınıb, hətta "Meqara", "Sinik", "Kirene", "Elis-Eteria” adlı məktəblər yaradılıb.

Tarixdə bu gün - 15 fevral


İtaliyanın dahi fiziki, mexanik, astronom və filosof Qalileo Qaliley 1564-cü ilin 15 fevralında anadan olub. Təbiətşünaslığın banilərindən biri, Kopernikin davamçısı kimi tanınan alimin əsas tədqiqatları cisimlərin ağırlıq mərkəzi və ətalət qüvvəsi ilə bağlıdır. Bundan başqa, o, özünün qurduğu teleskopla Yupiterin 4 peykini, Ay səthindəki dağları, Günəşin fırlanması və ondakı ləkələri, Veneranın qatlarını kəşf edib və sübut edib ki, qalaktika külli miqdarda ulduzlardan ibarətdir. Qalileo Qalileyin fəlsəfə, musiqi və rəssamlığa dair də əsərləri var. (1564-1642)



1796-cı il 15 fevral tarixində Rusların hərbi hissələri general Savelyevin başçılığı ilə Dərbəndə çatır. Beləliklə çar hökümətinin Azərbaycana qarşı müstəmləkəçilik siyasəti başlanılır. Qubalı Şeyxəli xan müdafiə üçün qonşu xanlardan kömək istəyir. Bakılı Hüseynqulu xandan savayı başqa xanlar onun bu müraciətinə cavab vermirlər.



1820-ci ilin 15 fevral günü Kopenhagen Universitetində elektrikə həsr olunmuş növbəti mühazirə fizika professoru Ersted elektrikin maqnit təsirini kəşf edib. Təcrübələr zamanı naqildən elektrik cərəyanı keçirilərkən onun altındakı kompasın maqnit oxu tərpənib və özünün adi vəziyyətindən yayınıb. Bununla da elektromaqnitizm haqqında elmin bünövrəsi qoyulub.




1897-ci il 15 fevral tarixində Ferdinand Braun ossiloqrafın sxemini çap etdirmişdir.



1898-ci ilin 15 fevral tarixindǝ Amerika Birlǝşmiş Ştatlarına mǝxsus hǝrbi gǝminin İspaniyanın rǝhbǝrliyindǝki Kubanın Havana limanında partlamasından vǝ 260 dǝnizçisinin hǝlak olmasından sonra ABŞ İspaniyaya müharibǝ elan edib. Müharibǝ avqustun 10-da Paristǝ imzalanan müqavilǝ ilǝ sona çatıb. Bağlanan müqavilǝ ilǝ İspaniya Kuba üzǝrindǝki bütün hüquqlarından imtina edib, Quam adası ilǝ Puerto Rikonu ABŞ-a tǝhvil verib. İspaniya hǝmçinin Filippini dǝ 20 milyon dollara ABŞ-a tǝhvil verib.


1918-ci il 15 fevral tarixində erməni silahlı dəstələri Ərzincan ilə Ərzurum arasında yerləşən bir sıra kəndlərdə - Sansa, Yalnızbağlar, Sipükür, Petriç, Suprivan yaşayış məntəqələrində türk qətliamları törədirlər. Baş verən bu qırğınlarda minlərlə müsəlman öldürülür.


1922-ci il 15 fevral tarixində Haaqada Beynəlxalq Qanunçuluq Məhkəməsinin ilk sessiyası açılmış, İkinci dünya müharibəsindən sonra ilk dəfə olaraq Beynəlxalq Tribunal fəaliyyətə başlamışdır.


1923-cü il 15 fevral tarixində ermənilər Dağlıq Qardabağda qarışıqlıq törədərək Transqafqaz bölgə komitəsinə raport göndərib Dağlıq Qarabağ ermənilərinin Azərbaycana yox, Transqafqaz Federasiyasına bağlanmasını tələb edirlər.


1933-cü il 15 fevral tarixində terrorçu Cüzeppe Zinqara ABŞ-nin yenicə seçilmiş prezidenti Franklin Ruzveltə qarşı sui-qəsd təşkil etmişdir.



1974-cü il 15 fevral tarixində Yaxın Şərqdə növbəti müharibə başlamış, müharibənin gedişində İsrail qüvvələri Suriyanın strateji əhəmiyyətli Qolan təpələrini işğal etmişdir.



1988-ci il 15 fevral tarixində DQMV XDS-nin sessiyası SSRİ və Azərbaycan SSR konstitusiyalarına zidd olaraq DQMV-nin Ermənistan SSR-ə birləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edir.


1989-cu ilin 15 fevralında SSRİ-nin 9 il davam edən Əfqanıstan müharibəsi son hərbi birliklərin geri çəkilməsilə başa çatdı. Əfqanıstandan çıxan Sovet ordusunun sonuncu hərbi harvanı Özbəkistanın Termez dəmiryol stansiyasının yaxınlığındakı Pənc çayı körpüsündən qayıdıb. Əfqanıstandakı kommunist hökumətin əfqan mücahidlərə qarşı SSRİ-ni köməyə çağırması ilə başlayan müharibədə təxminən 15 min sovet əsgəri və bir milyona yaxın Əfqanıstan vətəndaşı həyatını itirib. Bu müharibədə Sovet ordusu tərkibində çox sayda həlak olan və ömürlük şikəst qalan Azərbaycan vətəndaşları da olub. Qeyd edək ki, müharibə zamanı yerli mücahidlər Amerika, İngiltərə və Pakistandan dəstək alırdı. Bununla belə, müharibə bitsə də, Əfqanıstanda hələ daxili sabitlik təmin olunmayıb: ölkədə 20 ildən artıqdır ki, vətəndaş müharibəsi gedir.



1991-ci il 15 fevral tarixində Çexoslovakiya, Macarıstan və Polşa arasında azad bazar sisteminin qurulması istiqamətində əməkdaşlığa dair Vişeqrad müqaviləsi imzalanıb. Hazırda Vişeqrad qrupuna Çexiya, Slovakiya, Macarıstan və Polşa daxildir.



1992-ci il 15 fevral tarixində silahlı erməni hərbi birləşmələri Xocavənd rayonunun Kəndxurd (Zori Balayanın anadan olduğu kənd) Qağarza, Ağkənd, Aşan, Müşkabad, Ningi və digər ermənilər ayaşayan kəndlərindən rayonunun azərbaycanlılar yaşayan Qaradağlı kəndinə hücum edirlər. Kənd sakinlərinin və köməyə gəlmiş Milli Ordunun 16 əsgərinin səyləri nəticəsində silahlı ermənilər geri çəkilməyə məcbur olurlar. Döyüşlər zamanı 4 nəfər azərbaycanlı - 3 nəfər kənd sakini - məktəb direktoru Nobil Əliş oğlu Zeynalov, eləcə də Xanalı Həbib oğlu Hüseynov, Altay Məhəmməd oğlu Həsənov və köməyə gəlmiş əsgər Manaf İslam oğlu Dadaşov şəhid olurlar. Daha 2 nəfər ağır, ölümcül yaralanır.


1999-cu ilin 15 fevral tarixindǝ terror tǝşkilatı PKK-nın başçısı Abdullah Öcalan Keniyada saxlanılıb. Türkiyǝnin göstǝrdiyi tǝzyiq nǝticǝsindǝ Suriyada qovulan vǝ Yunanıstan, Rusiya, İtaliya vǝ son olaraq Keniyaya qaçmaq mǝcburiyyǝtindǝ qalan terror tǝşkilatının başçısı Hollandiyaya getmǝk istǝdikdǝ Nairobi hava limanında Türk tǝhlükǝsizlik qüvvǝlǝri tǝrǝfindǝn saxlanılıb vǝ xüsusi tǝyyarǝ ilǝ Türkiyǝyǝ gǝtirilib.



15 Fevral Beynəlxalq Uşaq Xərçəng Xəstəlikləri ilə Mübarizə Günüdür. Günü ilk dəfə Uşaq Valideynlərinin Ümumdünya Konfederasiyasının təşəbbüsü ilə 2001-ci ildən təqvimə daxil edilib. Birinci dəfə həmin beynəlxalq gün yanvarın 15-də Lüksemburqda keçirilib, ancaq sonra onu fevralda qeyd etmək qərara alınıb. Onkoloji xəstəliklərə tutulmuş uşaqlar günü Uşaq Onkoloqlarının Beynəlxalq Cəmiyyətinin himayəsi altında dünyanın 90-dan artıq ölkəsində, o cümlədən Azərbaycanda qeyd edilir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, hər il dünyada 400 min uşaq və 20 yaşınadək yeniyetmə xərçəng xəstəliyinə mübtəla olur. Hər il təxminən 100 min uşaq xərçəng xəstəliyindən vəfat edir.


15 fevral 2003-cü ildə tarixin ən böyük sülh nümayişi keçirilib. Dünyanın 600-dən çox şəhərində İraq müharibəsinə qarşı etirazlar keçirilib. Səkkiz milyondan 30 milyona qədər insanın iştirak etdiyi etirazlar tarixin ən böyük sülh nümayişi sayılır.


2010-cu ildə Belçika tarixində ən böyük dəmir yolu qəzası baş verib. 300-ə yaxın sərnişinin olduğu iki sərnişin qatarının toqquşması nəticəsində 18 nəfər həlak olub, 162 nəfər yaralanıb.



15 fevral 2011-ci il Azərbaycanda “Turizm ili” elan edilib. Azərbaycan Respublikası Prezidenti turizmin daha da inkişaf etdirilməsi və turizm fəaliyyəti üçün əlverişli şəraitin yaradılması zərurətini nəzərə alaraq, turizm ehtiyatlarından səmərəli istifadə olunmaqla zəngin coğrafi landşafta malik ölkəmizin təbiət abidələrinin və eləcə də xalqımızın qədim mədəni-tarixi irsinin geniş miqyasda tanıdılmasını təmin etmək məqsədi ilə qərar verib.


2013-cü ildə Rusiyanın Çelyabinsk şəhəri yaxınlığında kiçik asteroidin parçalarının düşməsi hadisəsi olub. Bu steroid Yer atmosferinə çataraq yavaşlaması nəticəsində partlayıb. Partlayıb yanan asteroidin zərbə dalğası nəticəsində bir neçə binanın şüşələri sınıb, mindən çox insan xəsarət alıb. NASA-nın hesablamalarına görə, bu hadisə 1908-ci ildə Sibirin Tunquska ərazisində partlamış meteordan sonra Yerə düşən ən boyük göy cisimlərindən biridir. Bu miqyasda hadisələr orta hesabla 100 ildə bir dəfə baş verir.




2020-ci ildə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Münhen Təhlükəsizlik Konfransında çıxış edib.

Просмотров: 5
Обнаружили ошибку или мёртвую ссылку?

Выделите проблемный фрагмент мышкой и нажмите CTRL+ENTER.
В появившемся окне опишите проблему и отправьте Администрации ресурса.

Şərh yaz

Kodu daxil edin:*
yenilə, əgər kod görünmürsə

Ay Media Company

Təsisçi və baş redaktor: Almaz Yaşar

Tel: (+99470) 250 22 52

[email protected]