Trampın ABŞ və Rusiya arasında münasibətlərin normallaşması üçün tez tez ritorik çıxışları, Ukrayna ilə nisbətdə Rusiyaya daha yaxın tərəfdaş münasibəti ola biləcək ölkə kimi yanaşması əslində dərinə gedilməli siyasi gedişatdır.
3 ildir Ukraynaya ABŞ və Avropadan yüz milyardlarla dollar hərbi və maddi yardımlar edilir, digər tərəfdən sanksiyalar paketi Rusiyaya qarşı ciddi təsiredici amil ola bilmədi və onun üçün Afrika və Şərq Ölkələrində xüsusən Çin və Cənubi Afrika, İran kimi güc mərkəzləri qismində tərəfdaş tapmağa yol açdı.
ABŞ və NATO üçün əsas lazım olan Rusiya ilə Ukraynanı toqquşdurmaq, Şərqi Avropada onun varlığını aradan qaldırıb bu ölkənin sərhədlərinə qədər gəlmək və Ukraynanın Qərbə düşən hissəsini iqtisadi təbii sərvətlər cəhətdən istifadə edib vaxtilə milyardlarla pul xərclədikləri rəsmi Kiyevdən əvəzində qat qat xeyir götürmək.
Rusiyanın getdikcə daha çox Afrika və Asiya ölkələri ilə yaxınlaşması ABŞ və xüsusən də Avropa ölkələri üçün sərfəli deyil çünki, zəngin təbii sərvətlərə malik keçmiş müstəmləkə və qeyri müstəmləkə ölkələrini itirə bilər.
Rusiya və ABŞ arasında buzların əriməsi Ukrayna üzərində bölüşdürmə aparmaq üçün xüsusi fürsətdir.
Ukrayna NATO a üzv ola bilməsə də İsrail modelli NATO üzvü olacaq və NATO dan hərbi yardım qarantiyası alacaq.
Onun bu təşkilata üzv ola bilməməsinə səbəb ərazi mübahisəsidir çünki, həm NATO nun 5 ci maddəsi həm də yaxın gələcəkdə yenidən Rusiya ilə toqquşma ehtimalı bu Ölkələri onu təşkilata götürməməklə özləri üçün müharibədən sığorta imkanı verir.
bir neçə gün öncə keçirilən və ev sahibinin vasitəçi olduğu Səudiyyə Ərəbistanı paytaxtı Ər Riyad şəhərində ilkin görüşdə artıq ABŞ və Rusiya arasında Sülh barəsində danışıqlar getdi və əsas ziddiyyətli məsələ işğal edilmiş Ukrayna ərazilərinin Rusiyadan geri alınması məsələsidir.
Rusiya tutduğu ərizələrdən geri çəkilən deyil Ukrayna isə bunun müqabilində müharibəni dayandıran deyil buna görə həm təmas xəttində həm sərhəddə BMT nin və digər vasitəçi Ölkələrin sülhməramlı missiyaları fəaliyyətə başlayacaq digər tərəfdən mümkün qədər hər iki ölkənin təmas zonalarında hərbsizləşdirmə aparılacaq.
Vaxtilə Kipr böhranında da neytral zona və BMT və ABŞ ın sülhməramlı missiyaları Türkiyə və Cənubi Kipr arasında təmas xəttində yerləşmiş və mümkün toqquşmanın qarşısını almışlar.
Digər tərəfdən əsas sülh müddəası dondurulmuş Rusiya aktivlərinin bir qismi Rusiyaya qaytarılsa da digəri Ukraynanın bərpasına xərclənmə məsələsidir.
Rusiya bu məsələ barəsində güzəştə gedə bilər real səbəb isə gələcəkdə işğal edilmiş Ukrayna ərazilərində iqtisadi işlərdən əldə ediləcək gəlirlərin bu zərəri kompensasiya edə bilməsi ehtimalıdır.
ABŞ ın Ukraynaya müharibədə yardımı zəiflədib Rusiya ilə münasibətləri normallaşdırmaq istəməsində səbəb həm də İsrailə yardımda maneə yaşamamaqdır.
Qəzzada Fələstinlilərin deportasiya ediləcəyini bildirən Tramp əslində Yaxın Şərqdə yeni münaqişə ocağı yaradır və İranla toqquşmaya zəmin yaradır bu da əslində əbəs yerə deyil İranı müharibəyə cəlb edib ardınca İsrailə yardım bəhanəsi ilə müharibəyə qoşulmaq və İranı zəiflətmək və əsas hədəfə – Rusiyanı Ukrayna və Şərqi Avropadan məhrum etdikləri kimi İrandan – yaxın Şərq və Cənubi Asiyadan məhrum etmək.
Müəllif siyasi şərhçi İsa İsmayılov Elşad Oğlu
3 ildir Ukraynaya ABŞ və Avropadan yüz milyardlarla dollar hərbi və maddi yardımlar edilir, digər tərəfdən sanksiyalar paketi Rusiyaya qarşı ciddi təsiredici amil ola bilmədi və onun üçün Afrika və Şərq Ölkələrində xüsusən Çin və Cənubi Afrika, İran kimi güc mərkəzləri qismində tərəfdaş tapmağa yol açdı.
ABŞ və NATO üçün əsas lazım olan Rusiya ilə Ukraynanı toqquşdurmaq, Şərqi Avropada onun varlığını aradan qaldırıb bu ölkənin sərhədlərinə qədər gəlmək və Ukraynanın Qərbə düşən hissəsini iqtisadi təbii sərvətlər cəhətdən istifadə edib vaxtilə milyardlarla pul xərclədikləri rəsmi Kiyevdən əvəzində qat qat xeyir götürmək.
Rusiyanın getdikcə daha çox Afrika və Asiya ölkələri ilə yaxınlaşması ABŞ və xüsusən də Avropa ölkələri üçün sərfəli deyil çünki, zəngin təbii sərvətlərə malik keçmiş müstəmləkə və qeyri müstəmləkə ölkələrini itirə bilər.
Rusiya və ABŞ arasında buzların əriməsi Ukrayna üzərində bölüşdürmə aparmaq üçün xüsusi fürsətdir.
Ukrayna NATO a üzv ola bilməsə də İsrail modelli NATO üzvü olacaq və NATO dan hərbi yardım qarantiyası alacaq.
Onun bu təşkilata üzv ola bilməməsinə səbəb ərazi mübahisəsidir çünki, həm NATO nun 5 ci maddəsi həm də yaxın gələcəkdə yenidən Rusiya ilə toqquşma ehtimalı bu Ölkələri onu təşkilata götürməməklə özləri üçün müharibədən sığorta imkanı verir.
bir neçə gün öncə keçirilən və ev sahibinin vasitəçi olduğu Səudiyyə Ərəbistanı paytaxtı Ər Riyad şəhərində ilkin görüşdə artıq ABŞ və Rusiya arasında Sülh barəsində danışıqlar getdi və əsas ziddiyyətli məsələ işğal edilmiş Ukrayna ərazilərinin Rusiyadan geri alınması məsələsidir.
Rusiya tutduğu ərizələrdən geri çəkilən deyil Ukrayna isə bunun müqabilində müharibəni dayandıran deyil buna görə həm təmas xəttində həm sərhəddə BMT nin və digər vasitəçi Ölkələrin sülhməramlı missiyaları fəaliyyətə başlayacaq digər tərəfdən mümkün qədər hər iki ölkənin təmas zonalarında hərbsizləşdirmə aparılacaq.
Vaxtilə Kipr böhranında da neytral zona və BMT və ABŞ ın sülhməramlı missiyaları Türkiyə və Cənubi Kipr arasında təmas xəttində yerləşmiş və mümkün toqquşmanın qarşısını almışlar.
Digər tərəfdən əsas sülh müddəası dondurulmuş Rusiya aktivlərinin bir qismi Rusiyaya qaytarılsa da digəri Ukraynanın bərpasına xərclənmə məsələsidir.
Rusiya bu məsələ barəsində güzəştə gedə bilər real səbəb isə gələcəkdə işğal edilmiş Ukrayna ərazilərində iqtisadi işlərdən əldə ediləcək gəlirlərin bu zərəri kompensasiya edə bilməsi ehtimalıdır.
ABŞ ın Ukraynaya müharibədə yardımı zəiflədib Rusiya ilə münasibətləri normallaşdırmaq istəməsində səbəb həm də İsrailə yardımda maneə yaşamamaqdır.
Qəzzada Fələstinlilərin deportasiya ediləcəyini bildirən Tramp əslində Yaxın Şərqdə yeni münaqişə ocağı yaradır və İranla toqquşmaya zəmin yaradır bu da əslində əbəs yerə deyil İranı müharibəyə cəlb edib ardınca İsrailə yardım bəhanəsi ilə müharibəyə qoşulmaq və İranı zəiflətmək və əsas hədəfə – Rusiyanı Ukrayna və Şərqi Avropadan məhrum etdikləri kimi İrandan – yaxın Şərq və Cənubi Asiyadan məhrum etmək.
Müəllif siyasi şərhçi İsa İsmayılov Elşad Oğlu
