Teymurlar sülaləsindən olan Zahirəddin Babur 1493-cü ilin 13 fevralında dünyaya gəlib. Sonralar Böyük Moğol sülaləsinin bünövrəsini qoyan Babur həm də özbək dilində yazan görkəmli şair olub. Baburun dövründə Moğol xaqanlığı yüksək inkişaf səviyyəsinə çatıb. (1493-1564)

Tarixdə bu gün - 14 fevral


14 fevralda ingilis dəniz səyyahı, 3 dəfə dünya səyahəti ekspedisiyasına rəhbərlik etmiş Ceyms Kuk xatırlanır. (О, 1728-ci ildə anadan olub.) Ceyms Kuk dünya səyahətinə çıxaraq ilk dəfə qütb dairəsini keçib. Səyyah 1776-1779-cu illərdə Havay adalarını kəşf edərkən yerli sakinlərin hücumuna məriz qalıb və öldürülüb. (1728-1779)



1743-cü il 14 fevral tarixində Henri Pelham İngiltərənin baş naziri oldu.



1834-cü ildə Lionda toxucuların ümumi tətili başlayıb və bu tətil zamanı ilk dəfə olaraq işçilərin inqilabi mübarizəsinin simvolu olaraq qırmızı bayraq qaldırılıb.



1876-cı il 14 fevral tarixində Şotland mənşəli amerikalı Aleksandr Qreyam Bell ixtira etdiyi və telefon adlandırdığı aparat üçün ABŞ Patentlər Bürosuna müraciət edib. Elə həmin il aparat Filadelfiyada Ümumdünya sərgisində nümayiş etdirilib. İxtiraçı mister Bellə həmin vaxt başqa yerdə olan Danimarka şahzadəsinin “Olum, ya ölüm?” monoloqunun aparatın ruporundan eşidilməsi münsiflər heyətini heyrətə salıb.



1912-ci il 14 fevral tarixində Arizona ABŞ-nin 48-ci ştatı oldu.



1918-ci il 14 fevral tarixində SSRİ-də Qriqorian təqviminə keçildi.


14 fevralda 1918-ci ildə Azərbaycanın görkəmli memarı və alimi Davud Axundov anadan olub. Azərbaycan Sənaye İnstitutunun Memarlıq-İnşaat fakültəsini bitirən D.Axundovun 100-dən çox layihəsindən 82-si həyata keçib. Bunlardan Bakı və Krasnovodsk Dəmiryolu Vağzalları, Bakıda və respublikadan kənarda yüzlərlə çoxmərtəbəli binalar ona böyük şöhrət gətirib. 1990-cı ildə Dövlət Mükafatına layiq görülüb. “Azərbaycanın qədim və erkən orta əsrlər memarlığı” kitabının müəllifi olan Davud Axundov 2003-cü ildə 83 yaşında dünyasını dəyişib. (1918-2003)



1919-cu il 14 fevral tarixində Polşa-Sovet müharibəsi başladı.


1933-cü ildə Parisdə ilk dəfə telefon xidməti açılıb.


14 fevral 1945-ci ildə İkinci Dünya müharibəsində müttəfiq qüvvələr Avropa qitəsinin gördüyü ən genişmiqyaslı hava bombardmanını Almaniyanın Dresden şəhərinə qarşı başlatdı. Gecə və gündüz yanğın bombalarının da istifadə olunduğu hava hücumları nəticəsində 60 ilə 130 min arasında insan həyatını itirdi.



1946-cı ilin 14 fevral tarixində Cənubi Azərbaycanın mərkəzi şəhəri Тəbrizdə Səttrxanın heykəli qoyulub və adına orden təsis edilib.


1946-cı ilin 14 fevralında elektriklə işləyən və elektron məlumat işləmə gücünə malik ilk kompüter ENİAC ABŞ-ın Pensilvaniya Universitetində tanıdılıb. II Dünya Müharibəsi zamanı Amerika alimləri tərəfindən ixtira edilən ENİAC təxminən 167 m² bir sahəyə sığırdı və ağırlığı 30 ton idi.
Uzun mənzilli top və raketlərin hesablamalarında istifadə edilmək üçün 4 ilə yaradılan ENİAC müharibə bitdikdən sonra başqa elmi işlərdə istifadə olunmağa başlanıldı. ENİAC-ın hissələri hal-hazırda Vaşinqtondakı Amerika Milli Muzeyində nümayiş etdirilir.



1946-cı il 14 fevral tarixində İngiltərənin mərkəzi bankı olan İngilərə Bankı milliləşdirildi.


1950-ci ildə Moskvada Sovet-Çin Dostluq, Müttəfiqlik və Qarşılıqlı kömək barədə müqavilə imzalanıb. Bu müqavilə həmin il aprelin 11-də qüvvəyə minib və 1980-ci il aprelin 11-dək qüvvədə olub.


Azərbaycan televiziyası 1956-cı il fevralın 14-də ilk dəfə yayımlanıb. Aktrisa Nəcibə Məlikova “Göstərir Bakı” deyərək tamaşaçıları salamlayıb. Bundan sonra “Bəxtiyar” bədii filmi nümayiş etdirilib. Əvvəlcə həftədə üç dəfə yayım olub. 1957-ci ildən həftədə beş dəfə ikisaatlıq proqram efirə çıxıb. 2005-ci ildən Azərbaycan televiziyası fasiləsiz işləyir.




1956-cı il 14 fevral tarixində Moskvada Sov.İKP-nin XX qurultayı açılıb. Qurultayın əsas hadisəsi fevralın 25-də baş verib. Həmin gün Sov.İKP MK-nın birinci katibi Nikita Xruşşov “Şəxsiyyətə pərəstiş və onun nəticələri haqqında” adlı məşhur məruzəsi ilə çıxış edib.



1978-ci ilin bu günü sonralar “cip” adlanacaq ilk mikrosxem patentləşdirilib. Bu gün müasir çiplərsiz mürəkkəb elektron cihazları, kompüterləri təsəvvürə gətirmək mümkün deyil.


14 fevral 1989-cu ildə Qlobal Mövqetəyinetmə Sistemi (GPS) qurğusunu təşkil edəcək 24 peykdən ilki Dünya orbitindəki yerini aldı.



1992-ci il 14 fevral tarixində Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin ilk bölməsi yaradılıb. Prezidentin 1992-ci il 14 sentyabr Fərmanı ilə 14 fevral Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri Günü elan edilib.



14 fevralda Azərbaycanın 1501 hərbçisi şəhid olub. 14 fevral 1994-cü ildə Murov dağı ətrafında rus-erməni işğalçı terroristləri ilə ağır döyüşlərdə Azərbaycan Milli Ordusunun 1501 hərbçisi şəhid oldu. Şəhid olanların bir neçə yüz nəfəri həmin şaxtalı gecə mühasirədə soyuqdan donaraq həlak oldular.


14 fevral 2003-cü ildə dünyanın ilk klonlaşdırılmış məməlisi “Dolly” (qoyun) öldü. Şotlandiyadakı bir biotexnologiya fabrikində klonlaşdırılaraq düzəldilən və dünyanın ən məşhur qoyunu kimi adlandırılan “Dolly” 6 il yaşadı və onun 6 balası oldu.



14 fevral 2004-cü ildə Hamburqda dünyaya gəlmiş türk rejissor Fateh Akının "Divara qarşı" (Duvara karşı) bədii filmi Berlin Beynəlxalq Film Festivalında “Ən yaxşı film” seçilərək "Qızıl ayı" mükafatını alıb. Baş rolları Meltem Cumbul, Güven Kıraç, Sibel Kekilli və Birol Ünelin oynadığı “Divara qarşı” filmi ilə Fatih Akın Metin Erksanın “Susuz yay” filmindən 40 il sonra Berlin Film Festivalında “Qızıl ayı” mükafatını qazanan ikinci türk rejissoru oldu.



2005-ci ildə dünyanın ən məşhur "YouTube" video paylaşma sistemi fəaliyyətə başlayıb.



14 fevral Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür. Dünya əhalisi 14 fevralı Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günü kimi qeyd edir. Uşaqlarda ömür boyu oxumağa sevgi aşılamaq və ehtiyacı olan uşaqların kitab əldə etməsini təmin etmək üçün çalışan Kitab Bağışlama Günü könüllüləri dəyərli kitablarını gənc oxucularla bölüşməyə çağırır.

Просмотров: 11
Обнаружили ошибку или мёртвую ссылку?

Выделите проблемный фрагмент мышкой и нажмите CTRL+ENTER.
В появившемся окне опишите проблему и отправьте Администрации ресурса.

Şərh yaz

Kodu daxil edin:*
yenilə, əgər kod görünmürsə

Ay Media Company

Təsisçi və baş redaktor: Almaz Yaşar

Tel: (+99470) 250 22 52

[email protected]